Kızılelma’dan Hareketle Ziya Gökalp’in Şiirlerinde Söz Varlığı

Abstract

Söz varlığı, bir dilin en önemli hazinesidir. Bir dildeki kelimeler, bize o dil ve o dili konuşan millet hakkında birçok bilgi vermektedir. Bu manada Türk dilinin söz varlığını ortaya koymada Ziya Gökalp’in eserlerinin önemi ve içerisinde bulunulan zaman dilimi göz ardı edilmemelidir. Bu çalışmanın amacı Ziya Gökalp’in şiirlerindeki söz varlığını ortaya koymaktır. Bu amaçla Doç. Dr. Halil İbrahim Şahin tarafından hazırlanan “Ziya Gökalp Kızılelma Şiirler” adlı eserden faydalanılmıştır. Çalışmada elde edilen sonuçlar doğrultusunda şiirlerde kullanılan kelimeler kavram alanlarına göre 34 farklı başlıkta gruplandırılarak verilmiştir. Bu kelimeler ve kullanım sıklıkları incelendiğinde Ziya Gökalp’in şiirlerinin oldukça zengin bir içeriğe sahip olduğu tespit edilmiştir. Kısa ve öz anlatımlar ile etkili, bireysellikten çok toplumsal olguların ön plana çıktığı belirlenmiştir. Duygu ve düşüncelerinin yanı sıra şiirlerini yazdığı dönemin dil ve diğer özelliklerini yansıttığı görülmektedir. Genel manada Ziya Gökalp’in şiirlerinin Türklük, millîyetçilik ve İslamlaşmak fikirlerinin doğrultusunda olduğu görülmektedir. Çalışmada belirtilen gruplar içinde en sık tekrar edilen kelimeler de- (249), ne (85), gün (52), yok (47), düşman (36), vatan (25) olarak tespit edilmiştir. Bu çalışma birçok alanda önemli bir isim olan Ziya Gökalp’in şiirlerindeki üslubunu ve kelime dünyasını ortaya koyarak bilim dünyasına ve bundan sonraki söz varlığı çalışmalarına katkı sağlayacaktı