Yemen Karasularında Korsanlık ve Osmanlı Devleti'nin Aldığı Tedbirler (1869-1914)

Abstract

1800'lerden itibaren sanayileşme ve buna bağlı olarak artan hammadde ihtiyacı, Batılı denilen birçok devleti Doğu'nun zengin bölgelerine çekmiştir. Doğu'nun zenginliklerine ulaşmak, Avrupa devletleri ve tüccarları açısından başlıca hedeflerden biri haline gelmiştir. Artan ihtiyaç beraberinde sömürge hareketini de doğurmuş; sömürge topraklarına varan kestirme ve ekonomik yol ise karaya nispeten denizlerde görülmüştür. Denizyolunda en kestirme güzergâh ise Akdeniz ve Kızıldeniz üzerinden sağlanmıştır. 19. yüzyıldan itibaren, bir ara etkinliği azalmış olsa da, Akdeniz-Kızıldeniz rotası, Fransa ve İngiltere'nin girişimleriyle yeniden canlılık kazanmıştır. Süveyş Kanalı'nın 19. yüzyılda açılmasıyla, karadan Akdeniz'e bağlı olan Arap Yarımadası, denizden de bu kanal vasıtasıyla Akdeniz'e bağlanmış- tır. Bu bağlantıda Yemen, Hindistan'a varan deniz ticareti rotasında önemli bir kavşağı oluşturmuştur. Bu kavşak noktasında, denizlerde yapılan korsanlık faaliyetleri, Osmanlı Devleti'nin hem Akdeniz hem de kendi sınırlarının güneyinde yürüttüğü politikalarda etkileyici rol oynamıştır. Bu çalışmada, 19. yüzyılın ikinci yarısından 20. yüzyı- lın başlarına kadar uzanan süreçte Osmanlı Devleti'ne bağlı Yemen Vilayeti karasularında gerçekleşen korsanlık veya deniz haydutluğu meselesinin arşiv belgeleri ışığında incelenmesi hedeflenmiştir.