NESİRLERİNDEN HAREKETLE MEHMET AKİF ERSOY’UN DÜŞÜN DÜNYASI

Abstract

Zaman, hiçbir şeyi umursamadan akıp giderken tarih, her millet/devlet için sıra dışı sayılabilecek dönemlere şahitlik eder. Böyle dönemlerde, toplumların sosyal, siyasal ve ekonomik kabullerinde birtakım dalgalanmalar görülür. Bu hareketlilik, birtakım toplumsal kırılma ve evrilmelere yol açmakla kalmaz aynı zamanda edebiyat ile toplum arasında var olagelen ilişkinin daha da yoğunlaşmasına sebep olur. Böylece edebiyat, bireysel olmanın ötesinde toplumsal ve daha realist bir söyleme ulaşır.Mehmet Akif Ersoy’un yaşadığı dönemde, Osmanlı coğrafyasında bu tür bir atmosferin hâkim olması, Akif’in ortaya koyduğu sanatın realist hatta yer yer natüralist bir karakter taşımasına sebep olur. Sanatın yegâne görevinin, topluma hizmet olduğu görüşüne sahip olan Akif’in şiirlerindeki düşünsel arka planın yoğunluğu, çok iyi bilinen ve bugüne kadar yoğun bir şeklide gündeme getirilen bir husustur. Bu yüzden Safahat, Türk edebiyatında en çok okunan, basılan ve incelenen kitapların başında gelirken Akif’in düzyazıları aynı ilgiye mazhar olamamıştır. Bir sanatçının düşünsel portresi, sadece sanat eseri olarak ortaya koyduğu ürünlerden okunduğunda, sanatçıya ilişkin birçok insani özellik göz ardı edilebilmektedir.Bu çalışmada, Mehmet Akif’in Sırât-ı Müstakim ve Sebîlü’r- Reşâd’da yayımlanan makaleleri, vaazları ile muhtelif isimlere gönderdiği mektupları esas alınarak Akif’in şiiri, şuuru ve şiarı arasındaki ilişki daha net bir şekilde ortaya koyuldu ve bütünlüklü bir Akif portresi oluşturulmaya çalışıldı.