“HARAM” VE “YASAK” SÖZLERİNİN ANLAM İLİŞKİSİ ÜZERİNE BİR İNCELEME

Abstract

Türk diliyle oluşturduğumuz din terminolojimiz içinde yer alan haramsözü/kavramı, İslam dininin kabulüyle dilimize Arapçadan geçmiş bir sözdür.Haram sözü, bu duruma bağlı olarak Karahanlı Türkçesi dönemindenbaşlayarak günümüze kadar edebiyat ve ilim dilimizin yanı sıra konuşmadilimizin de söz varlığı içinde kendisine yer bulmuş ve zaman içinde kendietrafında bir kavram alanı oluşturmuştur. İfade ettiği anlam dikkatealındığında, bir icranın yapılmaması yönündeki muhtevası, Türkiye Türkçesisöz varlığı içindeki yasak sözünü hatırlatmaktadır. Bu bakış açısıyla buçalışmada; haram sözünün bir taraftan tarihi Türk lehçelerinden günümüzevarıncaya kadarki anlam ağı, diğer taraftan Türkiye Türkçesindeki yasaksözüyle anlam münasebeti, bir başka yönüyle de Türkiye Türkçesindekianlam ağının yaşayan diğer lehçelerdeki anlam ağıyla karşılaştırılmasıyapılacaktır. Söz konusu kelimenin anlam süreci, kendisinden türetilensözlerin durumu ve kalıp ifadeler içinde kazandığı mecaz anlamlar,Türkçenin hem farklı dönemler hem de farklı sahalarda yazılmış eserlerdenderlenerek oluşturulan sözlükler aracılığıyla takip edilecektir.