MORA İSYANI SIRASINDA SAKIZ VE MEHMET EMİN VAHİT PAŞA’NIN SAKIZ VAK’ASI ADLI ESERİ

Abstract

1821 yılında çıkan ve Yunanistan’ın bağımsızlığıile sonuçlanan Mora isyanı kısa bir süre sonraEge adalarına sıçramıştır. Bu adalar içerisinde Sakız’ınönemli bir yeri vardır. İsyanın Sakız adasınasirayet etmesi üzerine Osmanlı merkezi idaresitarafından buraya muhafız olarak Mehmet EminVahit Paşa görevlendirilmiştir. Mehmet Emin VahitPaşa görevi sırasında yaşanan hadiseleri SakızVak’ası (Tarih-i Vak‘a-i Cezire-i Sakız) adlı eserindeortaya koymuştur. Bu eserde verdiği bilgileregöre Sakız adasını isyancılardan korumak içinçeşitli tedbirler almıştır. Orada bulunan gayrimüslimhalk da isyancılara katılmış, kale karadanve denizden kuşatma altına alınmıştır. BöyleceSakız isyanı bütün şiddetiyle başlamıştır. Uzunsüren çarpışmalarda adadaki az sayıdaki Türkaskeri mukavemet göstererek isyancılara çok zayiatverdirmiştir. Bu arada Çeşme taraflarındakihalktan da Sakız’daki Müslüman halka yardımdabulunulmuştur. Bu makalede Mehmet Emin VahitPaşa’nın Mora isyanının Sakız adasına sıçramasıve burada da bir isyanın meydana gelmesiile ilgili 1822 tarihinde kaleme aldığı Sakız Vak’ası(Tarih-i Vak‘a-i Cezire-i Sakız) isimli eser ele alınmaktadır.Mehmet Emin Vahit Paşa’nın bu eseriKaptan-ı Derya Ali Paşa’ya yardım etmemesi kabahatiniörtmek için yazdığı iddia edilmişse de,bu hatırat Mora isyanının Sakız adası bölümüyleilgili elimizdeki ana kaynaklardan biridir.