1960’lı Yıllarda Türk Solunun Almaşıklığı: Sosyalizm ve Milliyetçilik

Abstract

Türkiye’de milliyetçilik genelde sağ ideolojilere mahsus bir kavram olarak düşünülmekte sol ideoloji ise, milliyet veya din olgusundan arınmış ve hatta ona karşı olacak söylemlerle bağdaştırılmaktadır. Milliyetçi merkez sol olarak ön plana çıkan ulusalcılık fikri bu algıyı biraz yıksa da, aslında sol ve milliyetçilik arasındaki ilişkide incelemelerin Türk Solu’nun zirve yaptığı 1960’lı yıllar göz ardı edilerek yapılmış olduğu görünmektedir. 1960’lı yıllarda görece Türkiye tarihindeki en hegemonik günlerini yaşayan Türk Solu, çeşitli formlarda kendini göstermiştir. Bu hareketlerin birçoğunun Kemalizm’in ve antiemperyalist bir ruhtan kaynaklı milliyetçiliğin etkisinden çıkamadıkları rahatlıkla söylenebilecektir. Radikal birkaç örnek dışında sol hareketlerde bariz bir milliyetçilik vurgusu vardır. Özellikle Yön, TİP ve MDD hareketlerinin bazı söylemlerinde hâkim bir Türk milliyetçiliği (ulusalcılığı) gözlemlenmektedir. Keza benzer şekilde TKP/ML hareketi de bariz bir şekilde Kürt milliyetçisidir. Sol hareketlerin milliyetçiliğe yaklaşımları çoğunlukla sömürge karşıtı ve tepkisel milliyetçilik olarak gelişmiştir. 1960’lı yıllardaki sol hareketlerin Milliyetçiliğe yaklaşımları ise kimi zaman pragmatist nitelikler taşısa da, samimi inançlar barındırdığı da inkâr edilemeyecektir. Çalışmada tespit edilen önemli bir nokta ise Sosyalist tezlerle öne çıkan sol hareketlerin, milliyetçi argümanları sosyalizmin temel argümanlarından bile daha çok vurgulamış olmalarıdır. Hülasa 1960’lı yıllarda Türk solu milliyetçi ve sosyalist bir almaşıklığa sahip görünmektedir.