Türk Dışişleri Bürokrasisinde Değişen Normlar: Kariyerdışı Büyükelçi Atamalarının Yasal Arka Planı

Abstract

Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluş sürecinden bugüne kadar ‘büyükelçilik’ her zaman önemli bir unvan ve görev olmuştur. Büyükelçilik görevinin Türk Dış Politikasına etkisini ve katkısını en üst seviyeye çıkarabilmek için, uluslararası ilişkiler sistemi ve uluslararası diplomasi hukuku ile uyumlu bir şekilde, uzmanlığa ve liyakate dayalı bir kariyer rejimi geliştirilmiştir. Dışişleri Bakanlığı mensupları için profesyonel bir kariyer olarak tasar-lanan diplomatlık mesleğinin en üst basamağı olan büyükelçilik, aynı zamanda istisnai memuriyet olarak da görülmüş ve kariyerdışı büyükelçilik ‘istisna’ kavramının anlamına da uygun bir şekilde kullanılmıştır. Ancak, AK Parti iktidarı döneminde bu istisnai uygu-lama sayısal açıdan giderek artmış ve 10 yıl içerisinde 50’den fazla kariyerdışı büyükelçi atanmıştır. Türk dışişleri bürokrasisini etkileyen bu atamalar, iç hukukta da önemli ve çok sayıda yasal değişikliği ve düzenlemeyi beraberinde getirmiştir. Bu süreçte, bazı ya-sal düzenlemeler birden çok kez değişikliğe uğramıştır. Bu çalışmada, kariyerdışı büyü-kelçi atamalarına ilişkin yasal arka plana ve özellikle son yıllarda yapılan yasal değişik-liklere odaklanılmaktadır. Bu doğrultuda, sadece yasalara ilişkin basit bir tarama yap-mak yerine, bu yasal dönüşümün tarihsel ve siyasal koşullarla ilişkisi tartışılmaktadır.