BAZI KAVAK (POPULUS L.) TAKSONLARININ KADMIYUMA KARŞI FITOEKSTRAKSIYON ROLLERI

Abstract

Kadmiyum (Cd) ile kontamine olmuş toprakların ıslah başarısı; dokularına Cd birikmesine izin veren bitkilerin seçimine ve kullanımına bağlıdır. Kavak taksonlarının hızlı büyüme, derin kök sistemlerine sahip olma ve kısa rotasyonla işletilebilme özellikleri yeşil ıslah için kullanılmalarına olanak sağlamaktadır. Bu araştırmada; altı kavak taksonu/klonu araştırmaya obje olmuştur. Bunlar; Populus alba L. (Akkavak), P. tremula L. (Titrek kavak), P. nigra L. (Karakavak) klon: Geyve ve N03.368A ve melez kavak klonları P. euramericana Dode. Guinier I-214 ve P. deltoides Bartr / Samsun (I-77/51). Kavak taksonlarının yaprak, kök ve dal aksamlarında Cd birikme miktarları Atomik Absorpsiyon Spektrometresi (AAS) cihazı ile belirlenmiştir. Araştırmacılar Cd birikimi yapan bitki dokularını; en çok biriken aksamdan en az birikim yapan doku kısmına doğru; kök> gövde> yapraklar> meyve> tohum olarak sıralamaktadır. Çalışma kapsamında; yaprak örneklerinin analizi sonucunda; P. tremula'da 12,45 ppm miktarında en yüksek Cd miktarı tespit edilirken, minimum kadmiyum birikimi, 0,84 ppm ile P. alba türlerinde tespit edilmiştir. Kök örneklerinin analizinde; en yüksek kadmiyum miktarı 34 ppm miktarıyla P. euramericana I-214'te, en düşük birikim miktarı ise P. alba türünde 4.6 ppm olarak saptanmıştır. Dal örneklerinde ise; en yüksek kadmiyum miktarı 5,54 ppm ile P. deltoides Samsun (I-77/51) klonunda bulunmuştur. Minimum kadmiyum birikimi ise, P. nigra Geyve klonunda 0.44 ppm seviyesinde belirlenmiştir. Ayrıca araştırma sonucuna göre; Kavak taksonlarında sırasıyla en yüksek Cd birikimi yapan dokuların kök, dal ve yaprak olduğu tespit edilmiştir.