Dârülfünûn Arap Edebiyatı Tarihi Müderrisi Mehmed Fehmî’nin “Beşşâr” Başlıklı Makalesi Üzerine

Abstract

Müderriszâde Mehmed Fehmî (ö. 1873-1944), II. Abdülhamid devrinde Bağdat’ta çeşitli resmi görevlerde bulunmuş, İkinci Meşrutiyet’in ilanından sonra Dârülfünûn’da on yılı aşkın süreyle Arap Edebiyatı Tarihi dersleri vermiş, Arapça ve Türkçe’nin yanında Farsça ve Fransızcayı da bilen Bağdatlı bir müderristir. Dârülfünûn’da okuttuğu Târîh-i Edebiyyât-ı Arabiyye dersi notlarını dört cilt halinde bir araya getirmiş ve câhiliye devri edebiyatına tahsis ettiği birinci cildi İstanbul’da yayımlamıştır. İstanbul yıllarında kaleme aldığı Türkçe yazılardan biri de Abdülhak Hâmid Tarhan’ın mektupları arasında yayımlanan Beşşâr başlıklı makalesidir. Mehmed Fehmî bu makalesinde önce Beşşâr b. Bürd’ün hayatına dair bilgiler sunmuş, daha sonra farklı konulardaki şiirlerinden seçme beyitleri câhiliye dönemine ait bazı şiirlerin yanı sıra Farsça ve Türkçe şiir örnekleriyle de karşılaştırmak suretiyle tahlil etmiştir. Bu çalışmada Müderriszâde Mehmed Fehmî’nin hayatı, doğumundan İstanbul’dan ayrılışına kadar olan dönemi içine alacak şekilde, Arapça ve Türkçe kaynaklar üzerinden ele alınacak; devamında Beşşâr başlıklı makalesinin çeviri yazımı sunulacaktır.