2000’LER TÜRK SİNEMASINDA KENTSEL DÖNÜŞÜM

Abstract

Kentleri parçalama, ayrıştırma ve bölme süreci Türkiye’nin serbest piyasaekonomisine girmesine ön ayak olan 24 Ocak/12 Eylül 1980 dönüşümüylebaşlamaktadır. Neoliberalizmle birlikte kentlerin sürekli mekân üretimiylesermaye birikiminin bir parçası haline gelmesi paralel ilerlemekte, hemmekânın kendisi hem de kentler “meta” haline gelmektedir. Sermaye birikimininmerkezi haline gelen, küresel ve büyük yatırımların odağında, “pazarlanabilen”kentler neoliberal kent anlayışına uygun bir şekilde yeniden biçimlenmektedir.“Sermayenin kentleşmesi” olarak adlandırılan bu dönemde neoliberal kentpolitikalarının tezahürlerinden kentsel dönüşüm, “yaratıcı yıkım” stratejileri, “elkoyma yoluyla mülksüzleştirme” çıkarılan yasalarla uygulamaya konulmaktadır.Kentsel dönüşüm yasal olarak 2004 yılında çıkarılan 5104 sayılı Kuzey AnkaraGirişi Kentsel Dönüşüm Projesi Kanunu ile Ankara’da başlamasına rağmen bupolitikanın “başkenti” İstanbul olur. Yaşanan dönüşümlerin bir biçimde görünürkılındığı alanlardan biri de sinemadır. Bu çalışmada, filmlerde “yaratıcı yıkım”stratejilerine eşlik eden, tehditlere gebe bir kentin/İstanbul’un hikâyelerinmerkezini oluşturduğu varsayımından hareketle, kentsel dönüşümün filmlerdenasıl temsil edildiği, film kahramanları üzerindeki etkileri, hangi imgelerlegösterildiği ve/veya duyurulduğu sorularına yanıt aranmaya çalışılmış ve2000’ler Türk sinemasının “sanat” sinemasına bakılmıştır. Bu bağlamda 11’e 10Kala (Pelin Esmer, 2009), Zerre (Erdem Tepegöz, 2012), Şimdiki Zaman (BelminSöylemez, 2012), Annemin Şarkısı (Erol Mintaş, 2014) ve Kaygı (Ceylan ÖzgünÖzçelik, 2017) filmleri, “tarihsel bir bağlam içindeki konumlarına göre ve tarihselgelişmelerin ışığı altında sınıflandıran ve inceleyen” eleştirel yaklaşımlardan“tarihsel eleştiri”yle analiz edilmiştir.