Minyatür Sanatı Bağlamında Minyatür ve Nakış Kelimelerinin Anlamına İlişkin Bilgiler *)

Abstract

13-19. yüzyıllar arasında İslam dünyasının resim sanatını temsil eden örnekler, yayınlarda tanıtılırken batıdaki benzerlerinden hareketle minyatür olarak isimlendirilmektedir. Söz konusu resimlerin Osmanlıdaki isminin ise nakış olduğu söylenmektedir. Minyatür ve nakış kelimelerinin birbirinin karşılığı olarak ele alındığı yayınlarda, tanımlara bu kelimelerin etimolojisi ile başlanmış; çoğu tanımda her ne kadar bu iki kelimenin ifade ettiği kapsam birbiri ile örtüşmese de içerikteki tutarsızlık da dikkate alınmamıştır. Bu çalışmada, yayınlarda yer aldığı şekliyle minyatürün tanımı ve bu tanımlarda kullanılan kelimelerin anlamlarına ilişkin bilgiler karşılaştırmalı olarak ele alınmıştır. Minyatür ve nakış kelimeleri ile dışa vurulan anlamların ne ölçüde birbiri ile örtüştüğü tartışılmıştır. Çalışma kapsamında incelenen tanımlarda, nakış ve minyatür kelimelerinin birbirinin anlam aralığını karşılayamadıkları anlaşılmıştır. Diğer taraftan, nakış kelimesinin söz konusu dönemin resim sanatının adlandırılması aşamasında, kapsayıcı fakat direkt anlamı karşılama açısından yetersiz kalan bir isim olarak karşımıza çıktığı; nakkaş kelimesinin de bu tarz resimleri yapan sanatçıların adlandırılması hususunda kapsayıcı fakat direkt anlamın vurgulanması açısından yetersiz olduğu görülmüştür.