Sûfîlere İsim Arayışları ve Tasavvuf Kelimesinin Menşei Meselesi

Abstract

Tâbi‘în neslinin sonlarına doğru ehl-i sünnet içinde yer alan zühd ve fakr anlayışları, ibadete düşkünlük ve kalbî amellere riâyet konusundaki hassasiyetleriyle diğer insanlardan ayrılan zümreye tarihî süreçte isim arayışları olmuştur. Bu süreçte tasavvuf dışındaki her birisim sûfînin ilmini, hâlini, davranışlarını ve yaklaşımlarını ifade etmekte eksik ve yetersiz kabul edildiği için genel olarak kabul görmemiştir. Tasavvuf kelimesinin kökeni hakkındaki tartışmalar ise ilk zamandan günümüze kadar devam etmiştir. Bazı müellifler kelimenin aslınınArapça olmadığını ve buna bağlı olarak da sahâbe zamanında bilinmediğini savunurken diğerbazı müellifler ise kelimenin aslının Arapça olduğunu ve sahâbe zamanında da bilindiğini savunmuşlardır. Tasavvufun aslının Arapça olduğunu savunan müellifler arasında bu kelimenin hangi kök kelimeden müştak olduğu hususunda ise görüş ayrılıkları olmuştur. Tasavvufîeserlere bakıldığında her bir sûfînin önemsediği konulara ve yaşadığı hâle uygun olarak çoksayıda tasavvuf tarifi yaptığı görülmektedir. Ancak bu çalışma tarihi süreçte ifade edilen çoksayıda tasavvuf mefhumunun ıstılahî tariflerinin incelenmesini değil tasavvuf kelimesininmenşei hakkındaki bir takım tartışmaları gündeme getirmeyi ve konuyla ilgili bazı hususlarıirdelemeyi amaçlamaktadır.