Mal Ve Hizmet Bedellerinin Piyasanın Tabiî Şartlarına Göre Belirlenmesi İçin Alınan Fıkhî Tedbir ve Kurallar

Abstract

İnsanların ticarî münasebetlerinde karşılıklı olarak menfaatlerinin korunması, zarara ve haksızlığa uğramadan faaliyetlerine devam etmelerinin sağlanması fıkhın ticaret alanındaki temel hedeflerindendir. Bu amaçla mal ve hizmet fiyatlarının dış müdahaleler olmadan kendi tabiî seyri içinde oluşması için kurallar ortaya konulmuştur. Malların fiyatlarını belirleme karaborsacıların tekeline bırakıldığında fahiş ölçüde bir rakam ortaya çıkacağı için karaborsa ve stokçuluğun engellenmesi için tedbirler alınmıştır. Kamu otoritesinin resmî tavan fiyat belirleme yetkisi çok sınırlı bir alanda kabul edilerek narhın genel ve yaygın bir fiyat politikası olması kabul edilmemiştir. Akitlerde “rıza prensibi” temel ilke olarak kabul edilmiştir. Akit yapanların rızalarının olmadığı durumlarda fiyatların tabiî olarak belirlenmesi mümkün değildir. Akitlerde tarafların irade ve rızasına aykırı fiil yapma yasaklarına riayet edilmesinin ortaya çıkaracağı önemli neticelerden birisi mal ve hizmet bedellerinin piyasanın normal şartlarına göre ortaya çıkmasına imkân sunmasıdır. Bütün bu tedbirlerin yanında üretim ve tüketimde israf yasaklanarak ve doğru planlamaya dayalı üretim teşvik edilerek piyasanın tabiî sürecinde mal ve hizmet fiyatlarının meydana gelmesi hedeflenmiştir.