İbn Sina ve Gazali’nin Bazı Değer Kavramları Yönünden Karşılaştırılması

Abstract

Değerlerin neliği konusunda evrensel bir uzlaşı yoktur. Değerlerin tanımı, kapsamı, hangi değerlerinne şekilde öğretileceği, içinde bulunulan kültür, yaşanılan coğrafya ve tarihsel süreçlerden etkilenmektedir. Hatta bazı davranış ve tutumların değerlendirilmesi konusunda aynı ülkede ve aynı zamandiliminde yaşayan insanlar arasında bile farklar bulunmaktadır. Bu durum, insanların ve toplumlarındeğerler konusunda ortak bir paydada buluşmalarının zorluğunu göstermektedir. Bu zorluğa karşılık,bazı değerlerin benimsenmesi ve öğretilmesi hususunda toplumsal ya da evrensel ölçekte görüş birliğine varılan ortak yargılar da vardır. Karşılıklı ilişkilerde saygı, sevgi, hoşgörü, yardımlaşma, nezaket, sorumluluk, adalet, tevazu gibi değer kavramları teorik açıdan üzerinde uzlaşılan kavramlardanbazılarıdır. İbn Sina (980 – 1037) ve Gazali (1058 – 1111) düşünce tarihine çok önemli katkı sağlamışiki düşünürdür. İbn Sina tıp bilgini olarak, Gazali de din bilgini olarak dünya çapında üne kavuşmuşlardır. Onları ünlü yapan bu niteliklerinin yanında her iki düşünürün felsefe, metafizik veahlak konusunda çok önemli görüşleri bulunmaktadır. Bu çalışmada, İbn Sina ve Gazali’nin, değerlerin neliği ve hangi değerlerin öğretilmesi gerektiği konusundaki görüşleri karşılaştırmalı olarakincelenmiştir. Bu amaçla literatür taraması yapılmış, düşünürlerin kendi eserleri incelenmiştir. Eldeedilen bulgular, eleştirel bir bakış açısı ve yorumlama tekniği ile değerlendirilmiştir.