Rus Medyasının Sahiplik Yapısı

Abstract

Haber ve iktidar ilişkisi tarihsel bir olgudur. İktidarlar bilginin üretiminden, dağıtımına ve istenmeyen bilgilerin kontrolünekadar her alanda denetim ve gözetleme ile ilgilenirler. Bilgi üretimi, dağıtımı ve arzu edilmeyen bilgilerin engellemesi ile ilgilisüreçler ise ancak medya ile mümkün olabilmektedir. Nitekim günümüzde toplumsal süreçlerin inşası başta olmak üzere, haber vebilgi merkezli ilişkiler medya ile sağlanmaktadır. Bu nedenle ülkelerin iktidar örgütlenmesi ile medya yapılanması arasında paralelbir ilişki bulunmaktadır. Devletler medya yayıncılığının düzenlenmesi ve denetlenmesi ile doğrudan ilgilenmektedir. Oysademokrasilerde siyasi meşruiyetin kaynağı vatandaşlara ve onların tercihlerine dayanır. Vatandaşların çoğu ise siyasi tercihlerinimedyadan aldıkları bilgiler ile şekillendirirler. Medyanın kamuoyu etkileme özelliği, yönetimi, dönüştürme ve şekillendirmekapasitesine dönüşebilmektedir. Böylelikle medya sahipliği yapısı ve medya sahipliği araştırmaları hegemonya, devlet, demokrasigibi kavramlar açısından önemli bir faktör olarak ortaya çıkmaktadır. Keza demokratik olmayan birçok ülkede medya sahipliğininve medya kontrolünün iktidarın elinde birleşmesi tesadüf değildir. Diğer taraftan iktidarın sürekliliğini sağlama ve kendini ifadeetmesi açısından da medya bir zorunluluk oluşturmaktadır. Bu açıdan günümüzde medya ve iktidar simbiyotik bir ilişkiiçermektedir. Çalışmada Rusya’nın mevcut medya sahipliği yapısı ele alınmıştır. Öncelikle Rus medyasının sahiplik açısındantarihsel süreci irdelenmiş, sonrasında ise tiraj, reyting ve dinlenme oranına göre en büyük on gazete (İzvestiya,Kommersant,Vedomosti, Rossiyskaya Gazete, Novaya Gazeta, Komsomolskaya Pravda, Moskovskiy Komsomolets,Parlamentskaya Gazeta, Argumentı i Faktı ve Argumentı Nedeli), televizyon (Rossiya 1, Pervıy Kanal, NTV, Pyatıy Kanal, TNT,REN TV, STS, Domaşniy, TV Tsentr ve TV-3) ve radyo kanalı (Avtoradio, Evropa Plyus, Retro FM, Russkoye Radio, Vesti FM,Dorojnoye Radio, Eho Moskvı, Radio Şanson, Radio Energy ve Radio Daça) medya sahipliği açısından değerlendirmeye tabitutulmuştur. Medya sahipliği yapısının tek merkezli bir görünüm sergilediği sonucuna ulaşılmıştır. Rus medyası kronizm venepotizm karışımı bir yaklaşımla yönetilmektedir. Sancılı bir demokratikleşme sürecinin ve kronik bir katı otorite hevesinin izlerinitaşıyan medya sistemi “Post-Sovyet Rusya Kuramı” olarak tanımlanmıştır.