AHMET HAMDİ TANPINAR’IN BURSA’DA ZAMAN ŞİİRİNDE ZAMAN VE MEKÂN ALGISI

Abstract

Ahmet Hamdi Tanpınar, Osmanlı Devleti’nin son zamanlarına ve Cumhuriyet’inkurulup kökleştiği çağa şahit olan çoğu aydın gibi medeniyet krizini ruhundahisseder. Cumhuriyet’in bu huzursuz aydını, devam ederek değişmek, değişerekdevam etmek gibi makul bir sentezle huzura ermeye çalışır. Zaman ve mekânınruhu, Ahmet Hamdi Tanpınar’ın kaleminden çıkan her satıra sinmiş durumdadır.Osmanlı hayat tezahürlerini işleyen Bursa’da Zaman şiiri, her bir köşesindekültür sentezinin izleri görülen ve Tanpınar’ın üzerinde bıraktığı derin etkisiylebilinen Bursa’ya yazılır. Tanpınar şiirini anlamak için zaman, mekân, bellek,tarih, rüya ve imgelem üzerine düşünmek gerekir. Bu kavramlar, Tanpınar’ınsatırlarında, unutulmaya yüz tutan toplumsal kimliğe yapılan birer çağrı olarakyer alır. İmgesel olarak yapılanan belleğin, kolektif bir boyutu olduğumuhakkaktır. Bireysel ömrü aşan ve tarihselleşen kültürel bellek, hatırlama yoluile geçmişi yeniden kurar. Tam da bu noktada bellek, unutmaya karşı zaman vemekâna tutunur. Bu nedenle, Ahmet Hamdi Tanpınar zamana ve mekâna başkabir nazarla bakar. Zaman ve mekânın bellek ile olan etkileşiminin farkında olanşair, bu kavramlara simgesel bir değer yükler. Bu çalışmada, Bursa’da Zamanşiirinden yola çıkılarak Ahmet Hamdi Tanpınar’ın zaman ve mekân algısı gözdengeçirilecek, eserlerini şekillendiren his ve düşünce dünyası tespit edilmeyeçalışılacaktır.