THE DEVELOPMENT OF THE SCALE OF PYCHOSOCIAL ATTITUDES TOWARD RELIGIOUS SYMBOLS AND THE COMPARISON ACCORDING TO SEVERAL VARIABLES

Abstract

Dinî semboller ilk uygarlıklardan günümüze kadar insan yaşamının ayrılmazunsurlarından birisi olmuştur. Ne var ki günümüz insanının bireysel vetoplumsal yaşamı üzerindeki etkisi bilimsel çalışmalarda henüz açık biçimdeortaya konulmuş değildir. Bu minvalde çalışmanın amacı dinî sembollere yöneliktutumları geçerli ve güvenilir olarak ölçebilen bir ölçme aracını geliştirmek vebazı demografik değişkenlere göre karşılaştırma yapmaktır. Geliştirilen taslakölçek ilk olarak Kastamonu Üniversitesinin çeşitli fakültelerinde öğrenim gören410 öğrenciye uygulanmıştır. Bu örneklemden elde edilen verilerle ölçeğinfaktör yapısı açımlayıcı faktör analiziyle belirlenmiş, güvenirlik analizleriyapılmıştır. Toplam 38 maddenin yer aldığı üç alt faktörlü bir ölçek eldeedilmiştir. Faktör yapısı belirlenen ölçek yaşları 18-65 arasında değişen 403kişilik ikinci bir örnekleme uygulanmıştır. Bu örneklemden elde edilen verilereuygulanan doğrulayıcı faktör analizi neticesinde üç faktörlü yapı doğrulanmıştır.Elde edilen uyum indeksleri RMSEA=0,081, NFI = 0,96, NNFI = 0,98, PNFI = 0,90,CFI= 0,98, IFI= 0,98, GFI = 0,87, AGFI= 0,89’dur. Cronbach Alfa katsayısı; 1. boyutiçin 0,97, ikinci boyut için 0,89 ve üçüncü boyut için 0,84’dir. Ayrıca her bir faktöriçin ortalama varyans değeri (AVE) ve kompozit güvenirlik (CR) değerihesaplanmıştır. AVE değerleri faktörler için sırayla 0,62, 0,54 ve 0,58, CR değeriise sırayla 0,97, 0,89 ve 0,87’dir. Bu sonuçlar ölçeğin ikinci örneklemde yaptığıölçümün geçerlik ve güvenirliğinin yüksek olduğunu göstermiştir. İlavetendemografik değişkenlere göre dinî sembollere yönelik tutumlarkarşılaştırılmıştır. Sonuçlara göre cinsiyet ve eğitim değişkenine göre dinîsembollere yönelik tutumlar farklılık göstermezken, dinî sembolleri tanımadüzeyi, öznel din algısı, yaş ve gelir değişkenleri açısından gruplar arasındaanlamlı farklılıklar görülmüştür.