TÜRKİYE’DE ENERJİ FİYATLARININ İHRACAT ARZINA ETKİSİ: İMALAT SANAYİ İHRACATI ZAMAN SERİSİ BULGULARI

Abstract

Çalışmanın amacı, döviz kurunun ve dünya enerji fiyatlarınınTürkiye'de imalat sanayi ihracat arzı üzerindeki etkisini belirlemektir.Uzun dönemde, ihracat arzı geleneksel olarak nispi fiyatlara, girdimaliyetlerine ve üretim kapasitesine bağlıdır. Bu çerçevede çalışmadaTürkiye’nin imalat sanayisi ihracatı, geleneksel ihracat arz denkleminingenişletilmiş hali kullanılarak modellenmiştir. Modelde yer alan başlıcadeğişkenler ihracat, üretim kapasitesi, nispi fiyatlar ve girdimaliyetleridir. Girdi maliyetleri; iç maliyet yapısını ortaya koymak içinkullanılacak birim işgücü maliyeti değişkeni ve dış maliyet için iseenerji fiyat endeksidir. Ayrıca modele kur değişimlerinin etkisini ölçmekiçin döviz kuru değişkeni de ilave edilmektedir. Bu araştırmanın görgülyöntemi olarak Bayer-Hanck eş-tümleşme yöntemi uygulanmıştır.Bayer-Hanck eştümleşme yöntemi, tek denklem ve VAR yaklaşımlarınıbirleştirerek daha güçlü bir modelleme yöntemi önermektedir. BayerHanck eştümleşme yönteminin sonucuna bağlı olarak uygun zamanserileri teknikleri (tek denklem veya sistem yaklaşımı) kullanılmaktadır.Bu çalışma literatürde Bayer-Hanck eştümleşme yöntemini kullanannadir çalışmalardan birisi olup, çoklu kırılmaların etkileri birim köksınamalarında ayrıca dikkate alınmaktadır. Analiz sonuçları imalat sanayi ihracat arzını etkileyen faktörlerin sanayi üretimi, döviz kuru vedünya enerji fiyatları olduğu göstermektedir.