AHMET VEFİK PAŞA’NIN LEHÇE-İ OSMÂNÎ’SİNDE TANIMI BULUNMAYAN MADDELER ÜZERİNE

Abstract

Lehçe-i Osmani, Ahmet Vefik Paşa’nın en önemli eseri sayılmaktadır. Bu eser modernsözlükçülük geleneğimizin ilk örneği olarak kabul edilir. Yazarı tarafından yenidendüzenlenmiş ikinci baskısıyla Lehçe-i Osmânî, Osmanlı Türkçesinin söz varlığını ArapçaFarsça kökenli olanlar ve olmayanlar şeklinde ikiye ayıran dikkat çekici bir kurguylatasarlanmıştır. Osmanlı sözlükçülüğünde daha önce eşi görülmemiş bir biçimde Türkçemadde başı kelime içeren eser, yazıldığı tarihten bu yana Türklük bilimcilerin temel başvurukaynaklarından biri haline gelmiştir. Lehçe-i Osmânî’nin bu değerli özellikleri yanında bazıkusurları da bulunmaktadır. Bunlardan en önemlisi bazı madde başı kelimelerin tanımsızunutulmuş/bırakılmış olmasıdır. Yeni bir düzenle Lehçe-i Osmânî’yi Latin harflerine aktaranRecep Toparlı (2000), bu maddelerin bazılarının tanımlarını saptayarak çalışmasına dahilettiğini belirtmiştir. Tanımını saptayamadığı bazı maddeleri ise çalışmasına almadığını dilegetirmiştir. Bu çalışma öncelikli olarak Toparlı tarafından tanımı belirlenemeyen maddelerintanımlarını açıklamak için hazırlanmıştır. Sözlük içi ve sözlük dışı tarama yöntemiyle tanımısaptanabilen maddeler, sonuca ulaşmak için kullanılan kaynakların tanıklığıyla sıralanmıştır.Tanımı saptanamayan maddeler ise ileride konuya ilgi duyacak araştırmacıların dikkatinesunulmuştur.