Sosyal Bilgilerde Çevre Eğitimi: Lisansüstü Çalışmalara Ait Bir İnceleme

Abstract

Çevre eğitimi, pek çok derste olduğu gibi Sosyal Bilgiler dersinde de son derece önemlikonular arasında yer almaktadır. Öyle ki, çevre eğitiminin gerekliliği Sosyal Bilgiler ÖğretimProgramında da sürekli vurgulanmaktadır. Bu bakımdan, gerek öğretmenlere gerekse bu alandaçalışan araştırmacılara Sosyal Bilgilerde çevre eğitiminin önemini anlatmaya yönelik büyükgörevler düşmektedir. Çünkü, bir alanda yapılan akademik çalışmalar o alanın gelişmesine katkısağlar. Bu araştırmada, Türkiye’de Sosyal Bilgilerde çevre eğitimine yönelik hazırlanan yükseklisans ve doktora tezleri incelenerek, yapılan bu lisansüstü çalışmaların yönelimleri belirlenmeyeçalışılmıştır. Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden doküman incelemesi kullanılmıştır. Eldeedilen veriler satır satır kodlama yapılarak tümdengelimsel (betimsel) analiz yöntemiyle analizedilmiş; önce temalara sonra bu temalardan da bulgulara ulaşılmıştır. Araştırma sonucunda; SosyalBilgiler alanında çevre eğitimi ile ilgili tezlerin sınırlı olduğu; Sosyal Bilgilerde çevre eğitimikonusunun daha çok yüksek lisans düzeyinde çalışıldığı belirlenmiştir. Ayrıca, araştırmalarıngenel olarak öğretmenlerden ve öğretmen adaylarından mesleki yeterliliklerine ve çevreye karşıtutumlarına ilişkin görüş alma şeklinde yapıldığı görülmüştür. Araştırmalar genellikle nicelaraştırma yöntemi ile yürütüldüğünden nitel araştırma yöntemine dayalı çalışmaların çok sınırlıolduğu; daha çok ölçek ve anket uygulamaya dayalı araştırmaların yapıldığı tespit edilmiştir.Araştırma sonuçlarına dayanarak, çevre eğitimini konu edinen uygulamalı doktora tezçalışmalarına öncelik verilmesi gerektiği söylenebilir. Ayrıca araştırmalarda daha derinlemesineveri toplayabilmek amacıyla nitel araştırma yöntemlerine ağırlık verilmesi gerekmektedir.