Amerikan Konsolosluk Raporlarına Göre İstanbul ve İzmir’de Salgın Hastalıklar (Kolera, Veba) ve Türk-Amerikan Ticaretine Olan Etkileri

Abstract

Salgın hastalıklar İstanbul ve İzmir’e gemi ve kervanlar aracılığıyla taşınmıştır. Osmanlı yöneticileri kordon usulü uygulayıp tedbirhâneler açarak ve karantina yöntemlerini uygulayarak salgınların yayılmasını engellemeye çalışmışlardır. Salgın hastalıkların görüldüğü dönemlerde Osmanlı Devleti’nin Batı ile olan ilişkileri oldukça azalmıştır. Salgın zamanlarında Türk-Amerikan diplomatik ilişkilerinde, özellikle karşılıklı ticarette aksamalar yaşanmıştır. Örneğin, ABD’nin zaman zaman İzmir’den kuru incir sevkiyatını yasakladığı olmuştur. Hastalıkların olduğu dönemlerde ticaret konusunda çok hassas davranılmıştır. Dönemin İstanbul ve İzmir’deki Amerikan konsolosları da Washington’la sürekli iletişim halinde kalarak bölgelerindeki salgın hastalıkları takip etmişlerdir. Şimdiye kadar bu konu hakkında değişik çalışmalar yapılmıştır fakat Amerikan konsolosluk raporları doğrultusunda bir değerlendirme yapılmamıştır. Bu çalışmada 19. yüzyıl sonu 20. yüzyıl başlarında İstanbul ve İzmir’deki salgın hastalıklar, bunların Türk-Amerikan ticari ilişkilerine olan etkisi Amerikan konsolosluk raporlarına yansıdığı kadarıyla ele alınmıştır. İstanbul ve İzmir’de yaşanan yerel düzeydeki bu olaylar salgın hastalıklar karşısında yaşanılan ticari zorluklarla ilgili genel bir tablo çizebilmemiz için bize fikir vermektedir.