Demokratikleşmede Yolsuzluk ve Kalkınmışlığın Etkileri

Abstract

Çalışmanın amacı, ekonomik kalkınma göstergesi olan insani gelişme endeksi ile yolsuzluk göstergesi olan yolsuzluk algı endeksinin demokrasi düzeyine etkisi gelişmişlik düzeyi farklılık arz eden ülkeler için 2010-2018 dönemine ait veriler ile panel sıralı nitel tercih yöntemini kullanarak araştırmaktır. Yaygın literatür daha çok demokrasi veya yolsuzluğun büyüme ve kalkınma etkilerini incelerken, teorik perspektifte özellikle kalkınmanın demokratikleşmeyi tetikleyeceğine dair savlar eşliğinde araştırma kurgulanmıştır. Bu çerçevede bağımlı değişkenin sıra sayılar alması nedeniyle azgelişmiş, gelişmekte olan ve gelişmiş ülkeler için sıralı nitel tercih modellerinden sıralı logit model analizi yapılmıştır. Araştırma sonucuna göre az gelişmiş ve gelişmiş ülkelerde hem insani gelişme endeksi hem de yolsuzluk algı endeksindeki iyileşmelerin demokratikleşmeyi beslediği tespit edilmiştir. Buna karşılık gelişmekte olan ülkelerde ise yalnızca yolsuzluk algı endeksinin demokrasinin yüksek düzeylerinde daha etkili ve yüksek demokrasi düzeyini etkileme olasılığının daha yüksek olduğu sonucu elde edilirken, kalkınmadaki iyileşmelerin demokratikleşmeyi olumlulaştırmadığı gözlenmiştir. Bu noktada gelişmişlik düzeyi açısından demokratikleşme ile ekonomik gelişme arasında “u eğrisi” şeklinde bir ilişkinin varlığı tespit edilmiştir.