On the Article Titled “Başşār” by Mahmad Fahmī Lecturer in History of Arabic Literature in Dār Al-Funūn

Abstract

Mudarriszādah Mahmad Fahmī (ö. 1873-1944) was a lecturer who held several offices in Baghdad during the reign of Abdulhamīd II. Mudarriszādah then lectured in the History of Arabic Literature at Dār al-Funūn for ten more years. Besides Arabic and Turkish he also spoke and read Persian and French. He prepared this lecture notes in four volumes and published the first volume dedicated to the jāhiliyya period in Istanbul. One of the articles he wrote in Turkish is an article entitled Başşār, which was published among the letters of Abdulhak Hāmid. In this article, Mudarriszādah presented information about Başşār's life and then analyzed selected couplets from his poems by comparing them with some poems belonging to the jāhiliyya period as well as Persian and Turkish poems. In this study, the life of Mudarriszādah will be discussed through Arabic and Turkish sources, including the period from his birth to his departure from Istanbul and then his article entitled Başşār will be presented.

Müderriszâde Mehmed Fehmî (ö. 1873-1944), II. Abdülhamid devrinde Bağdat’ta çeşitli resmi görevlerde bulunmuş, İkinci Meşrutiyet’in ilanından sonra Dârülfünûn’da on yılı aşkın süreyle Arap Edebiyatı Tarihi dersleri vermiş, Arapça ve Türkçe’nin yanında Farsça ve Fransızcayı da bilen Bağdatlı bir müderristir. Dârülfünûn’da okuttuğu Târîh-i Edebiyyât-ı Arabiyye dersi notlarını dört cilt halinde bir araya getirmiş ve câhiliye devri edebiyatına tahsis ettiği birinci cildi İstanbul’da yayımlamıştır. İstanbul yıllarında kaleme aldığı Türkçe yazılardan biri de Abdülhak Hâmid Tarhan’ın mektupları arasında yayımlanan Beşşâr başlıklı makalesidir. Mehmed Fehmî bu makalesinde önce Beşşâr b. Bürd’ün hayatına dair bilgiler sunmuş, daha sonra farklı konulardaki şiirlerinden seçme beyitleri câhiliye dönemine ait bazı şiirlerin yanı sıra Farsça ve Türkçe şiir örnekleriyle de karşılaştırmak suretiyle tahlil etmiştir. Bu çalışmada Müderriszâde Mehmed Fehmî’nin hayatı, doğumundan İstanbul’dan ayrılışına kadar olan dönemi içine alacak şekilde, Arapça ve Türkçe kaynaklar üzerinden ele alınacak; devamında Beşşâr başlıklı makalesinin çeviri yazımı sunulacaktır.