Bazı Geniş Yapraklı Orman Ağacı Fidanlarının Morfolojik Özellikleri

Abstract

Bu çalıĢmada; Ordu orman fidanlığı ekolojik Ģartlarında “Tam Alan Serpme Yöntemi” ile ekilen ve rutin yetiĢtirme tekniği uygulamaları ile üretilen bazı geniĢ yapraklı orman ağacı [1+0 yaĢlı doğu kayını (Fagus orientalis L.)], 2+0 yaĢlı adi gürgen (Carpinus betulus L.) ve 3+0 yaĢlı dağ akçaağacı (Acer pseudoplatanus L.)] fidanlarının fidan boyu (FB), kök boğazı çapı (KBÇ), dal sayısı (DS) ve gürbüzlük indisi (GĠ) değerleri tespit edilmiĢtir. Morfolojik fidan özellikleri arasındaki iliĢkiler korelasyon analizi ile belirlenmiĢtir. Tespit edilen morfolojik özelliklere göre fidanlar, TSE standartları ve Aphalo ve Rikala (2003) GĠ değerine göre değerlendirilmiĢtir. Elde edilen sonuçlara göre; sırasıyla doğu kayını, dağ akçaağacı ve adi gürgenin ortalama fidan boyları 29,5, 86,7 ve 70,8 cm; ortalama KBÇ 3,62, 9 ve 6,7 mm; ortalama DS 6,6, 9 ve 22,1 adet ve GĠ değerleri ise 86,7, 98,8 ve 111,9 olarak hesaplanmıĢtır. Morfolojik fidan özelliklerinde dikkati çeken en önemli hususlardan biri her türde çok yüksek varyasyonun olmasıdır. AraĢtırma objesi üç türde FB-KBÇ, DS-FB ve DS-KBÇ arasında pozitif yönlü güçlü iliĢkiler saptanmıĢtır. YetiĢtirilen fidanların TSE standartlarına göre; doğu kayınında %40’ı, dağ akçaağacında %75,5’i ve adi gürgende ise %63,3’ünün 1. kalite sınıfında olduğu tespit edilmiĢtir. Aphalo ve Rikala (2003) GĠ değerlerine göre ise doğu kayınında %93,3’ü; Dağ akçaağacında %100’ü ve adi gürgende ise %97,8’i “düĢük kaliteli fidan” kategorisinde yer almıĢtır. Tam alan serpme ekimi yöntemiyle yetiĢtirilmiĢ fidanlarda fidan baĢına düĢen yaĢam alanının homojen olmamasından dolayı FB, KBÇ ve GĠ değerlerinde tespit edilen büyük varyasyonlar nedeniyle seleksiyon ile ıskarta olarak elimine olacak fidan oranı çok yüksek olabilecektir.