MAİŞET VE MEVACİB: EGE ADALARINDAKİ OSMANLI KALELERİNDE GEÇİM MÜCADELESİ

Abstract

Makalede Ege Adalarındaki Osmanlı kalelerinde XVI. yüzyıl sonu ile XVII. yüzyıl başlarında görev yapan askerlerin verdikleri geçim mücadelesine odaklanılmaktadır. Kalede görev yapmayı tercih eden bir reaya başka her türlü mesleki ve gelir getirici sivil uğraştan kopmuş oluyordu. Dolayısıyla görev yaptıkları bölgenin sahip olduğu iş gücü ve insan kaynağının parçası olup kalede görev yapan bu bireyler, müdafaası kalenin varlığına terk edilmiş olan sahada yaşayan doğrudan vergi mükellefi olan reayanın arasından çekilmiş oluyorlardı. Kalelerde görev yapan askerlerin karşı karşıya kaldığı ekonomik sıkıntılar bu bağlamda ele alınmaktadır. Askerlerin yaşadıkları mali sorunların iki temel sebebi vardı. Bunlardan ilki asker maaşları ile enflasyon arasındaki kopuş, ikincisi ise gedik usulsüzlüklerinin yol açtığı gelir adaletsizliğiydi. Ayrıca kalede görevli askerleri etkisi altına alan ekonomik sıkıntıların sebepleri ile yaşanmakta olan sorunlara karşı karar alıcılar tarafından geliştirilen çözüm arasındaki ilişki gözler önüne serilmektedir. Çözüm için atılan adımlar üzerinden sorunların kökenine yönelik bakış açısı ele alınmaktadır. Ege Adaları’ndaki Osmanlı kaleleri, Akdeniz sathında takip edilen kapsamlı stratejik hedeflere hizmet veriyordu. Dolayısıyla askerlerin yaşadığı maddi sorunların çözümü yalnız insani değil, askerî ve statejik önem arz ediyordu.