Ticaretin Kolaylaştırılmasında Uluslararası Organizasyonlar ve Türkiye’nin Durumu

Abstract

Ürünlerin dış piyasaya ihraç edilme sürecinde ortaya çıkan maliyetlerle ilgili bir kavram olan ticaretin kolaylaştırılması kavramı, kısaca uluslararası ticarette işlemlerin basitleştirilmesi ve belirli bir standarda kavuşturulması olarak tanımlanmaktadır. Uluslararası ticarette bu tür maliyetleri azaltmak için ülkelerin tek taraflı olarak yapacakları çalışmaların faydası sınırlı olacaktır. Bu durum, tüm dünyada uluslararası ticaret hacminin daha fazla artması için uluslararası organizasyonların devreye girip, kapsamlı çalışmalar yapmasını gerekli kılmıştır. Öte yandan, uluslararası organizasyonlara üye konumunda yer alan Türkiye’de de ticaretin kolaylaştırılması konusunda önemli adımların atıldığını belirtmek gerekmektedir. Bu bağlamda, Türkiye’nin dış ticaret akımlarını daha fazla artırabilmesi için yapılması gerekenlerin neler olduğunu belirleme konusunda, uluslararası organizasyonların ve bireysel olarak Türkiye’nin ticaretin kolaylaştırılması ile ilgili yaptığı ve gelecekte yapmayı planladığı faaliyetlerin iyi anlaşılması oldukça önem arz etmektedir. Bu çalışma, öncelikli olarak ticaretin kolaylaştırılması konusunda faaliyette bulunan uluslararası organizasyonların çalışmalarını ilgili kurumların raporları ve uluslararası literatür üzerinden ele almaktadır. Ayrıca, uluslararası göstergeler ve “Ticaretin Kolaylaştırılması Türkiye Stratejisi ve Beş Yıllık Eylem Planı” ışığında Türkiye’nin durumu ve gelecekte uygulanması planlanan faaliyetleri incelemektedir. Çalışmanın sonunda, her bir uluslararası organizasyonun kendi amacı çerçevesinde farklı nitelikte uygulamalar yaptığı, çok yönlü yapılan bu uygulamalarda teknolojik gelişmelerin önemli bir katkısının olduğu oldukça dikkat çekmektedir. İkinci olarak, Ticaretin Kolaylaştırılması Anlaşması’nı imzalayan ülkelerin bu alanda yeni çalışmalar yaparak uluslararası ticaret hacimlerini daha çok artırma imkânı elde edebileceği düşünülmektedir. Türkiye’nin durumu ile ilgili ilk olarak, ticaretin kolaylaştırılması konusunda Tek Pencere Sistemi’nin hayata geçirilmesinden, liman, havayolu ve kara yolu ulaşım altyapılarının geliştirilmesine kadar pek çok farklı alanda uzun zamandır çalışmalar yürüttüğünü belirtmek gerekmektedir. Uluslararası göstergelerde de bu durum net bir şekilde görülmektedir. Bahsedilen çalışmaların bazılarında çözüm bekleyen sorun ve eksikliklerin giderilmesiyle birlikte Türkiye’nin ticaretin kolaylaştırılması konusunda daha hızlı mesafe kat edebileceği ve böylelikle uluslararası ticaret hacmini artırabileceği, bu yolla da önemli refah artışı sağlayabileceği düşünülmektedir.