Estetik Bağlamında Mimari ve Hukuksal Denetimi

Abstract

İnsan içinde yaşadığı çevreyi değiştirme kabiliyetine sahip bir varlıktır. İnsanların değer yargıları, yaşadığı coğrafi ve toplumsal çevre, inancı, dili, kültürü gibi birçok unsur onların estetik algısında etkili olmaktadır. Daha ziyade güzel ve güzellik kavramlarıyla ilişkili olan estetik bütünlük, harmoni, simetri ve orantı gibi temel alt niteliklerle ölçülebilir. Mimari faaliyetlerin özellikle şehirlerde belli bir plan dahilinde yapılmasının zorunlu olmasına yönelik yasal düzenlemelerin geçmişi Türkiye’de çok fazla eskiye dayanmayışı karşısında şehirler plansız, çirkin görünümlü yapılarla dolmuş, yeşil alanlar azalmış, gökdelenlerin rastgele yapılmalarına izin verilmiş, tarihi ve tabi çevreye uygun binalar yapılamamış, kültürel varlıklar korunamamıştır. Bu çalışmada öncelikle estetik ve estetikle ilişkili yakın kavramlara, sonrasında ise mevzuatta estetiğin yerine değinilirken insanın oluşturmuş olduğu bu estetik yapının imar hukuku üzerine etkisine yer verilmiştir. Bu kapsamda yargıya akseden estetik bağlamlı adli ve idari yargı kararları incelenmiştir. Değerlendirilen yargı kararlarında kötü uygulamaların, görünüm olarak göze hoş gelmeyen çirkin yapıların estetik açıdan mahzurlu yapılar olarak ifade edildiği belirlenmiştir.