KUR’ÂN’DA “HAKKA’L-KAVL” İFADESİNİN ANLAM ALANININ İNCELENMESİ

Abstract

Kur’ân-ı Kerîm’in inzâli yaklaşık olarak yirmi üç yıllık bir sürece yayıldığı ve ayetler inzâl edilirken Arap toplumunun yaşam tarzları ve özel durumları göz önünde bulundurulduğu için ayetler konularına göre tertip edilmiş değildir. Çalışmamıza konu olan ayetler farklı surelerde kendilerine yer bulmuşlardır ve her ayetin kendine özgü özellikleri mevcuttur. Bununla beraber çalıştığımız ayetlerin ortak bir noktada buluştuğu da ortadadır. Bu ortak nokta, Hz. Âdem ile İblis arasında başlayan düşmanlığın meyvesi olarak ortaya çıkan, şeytanın insanı kulluktan uzaklaştırma çabası ve bu tuzağa düşenlerin şeytanla birlikte Allah’ın öteden beri süregelen ve sürecek olan değişmez yasası (sünnetullah) gereği dünyada helak, ahirette de cehennem azabı ile cezalandırması ve cezalandıracak olmasıdır. Bu çalışmada on beş farklı sureden on sekiz ayet üzerinde çalışılmıştır. Her ayet, bulunduğu sure içerisindeki konumu itibarı ile siyâk ve sibâk ilişkisi çerçevesinde tefsir edilmiş, sonuçta vardıkları ortak nokta ve verdikleri ortak mesaj tespit edilmeye çalışılmıştır. Çalışmamız giriş, iki bölüm ve sonuçtan oluşmaktadır. Giriş bölümünde tefsirin ve konumuzun önemi hakkında bilgi verildikten sonra, “hak” ( ) حق ve “kavl” ( )قول kavramlarının anlamları ve Kur’ân-ı Kerîm’de kullanılış şekilleri üzerinde durulmuştur. Birinci bölümde “ َّقَح لْوَقْال ” ifadesinin geçtiği sekiz ayet tefsir ilminin temel kaynakları olan eserlerden mümkün mertebe yararlanılarak tefsir edilmiştir. İkinci bölümde ise bu ifadeye anlam yakınlığı olan ifadelerin geçtiği on ayet aynı şekilde tefsir edilmiştir. Sonuç bölümünde ise bu ayetlerin tefsirinde ulaşılan sonuçlara değinilmiştir.