Bazı ayçiçeği genotiplerinin çimlenmesi ve fide gelişimi üzerine nano partiküllerin etkisinin belirlenmesi

Abstract

Bu çalışma; doğada yaygın olarak depolanan ve canlı organizmalar üzerinde oldukça geniş spektrumlu etkiye sahip olan 3 adet nanopartikül’ün (NP) (TiO2, ZnO, ve CuO) farklı dozlarının, yağlık ayçiçeği çeşitleri (64 LC108 ve 64 LP 130) üzerine çimlenme ve fide gelişim etkilerini belirlemek amacıyla 2024 yılında Kastamonu Üniversitesi Veterinelik Fakültesi labaratuvarında yürütülmüştür. Laboratuvar koşullarında Ayçiçeği genotiplerine ait tohumlar yüzey sterilizasyonu için %1 sodyum hidroklorür çözeltinde 10 dakika tutulduktan sonra beş kere distile su ile yıkanan tohumlar kurutulmuştur. Kurutulan tohuhumlar K (Kontrol) 200; 400; 600; 800; 1000; 1200; 1400; 1600 ve 1800 mg/l konsantrasyonlardaki TiO2, ZnO ve CuO solüsyonları içerisinde 18 saat bekletilmiştir. 18 saatin sonunda tohumlar üç kez saf su ile yıkanarak filtre kâğıtları üzerinde kuruyuncaya kadar bekletilmiştir. Her petri kabında 10 tohum olacak şekilde dört tekerrürlü olarak ekim yapılmıştır. Bu uygulama her nanopartikülün 9 farklı dozu ve kontrol grubu barındırarak petrilerdeki tohumlara tatbik edilmiştir. Tohumlar çimlenmeleri için karanlık ortama alınmıştır. Çalışma süreci boyunca her gün çimlenen tohum sayısı belirlenmiş ve petri kaplarındaki filtre kâğıtlarının nem durumu kontrol edilerek ayarlanmıştır. Viyollerde steril torf içerisinde yapılan ekimlerde petri kaplarında yapılan sayımlara paralel olarak gözlenmiştir. Viyollerde yapılmış olan çalışma ortalama 18 °C sıcaklıkta oda koşullarında gerçekleştirilmiştir. Uygulanan nanopartikller ve nanopartikül dozları incelenen bütün karakterleri önemli derecede etkilemiştir. Nanaopartikül dozları çimlenme oranı hariç diğer bütün parametrelerde önemli etkide bulunurken uygulama dozları yine çimlenme oranı ve çimlenme indeksi hariç kök ağırlığı, kök uzunluğu, kök çapı, sürgün uzunluğu gibi bütün parametrelerde önemli etkide bulunduğu belirlenmiştir. Araştırma sonucunda, söz konusu çalışmanın farklı ve yaygın nanopartikül türlerinin sık ve yakın dozları kullanılarak tekrarlanması oldukça önemlidir.