7. sınıf öğrencilerinin bilimsellik değerine ilişkin zihinsel modellerindeki değişimin incelenmesi

Abstract

Bu çalışma ortaokul öğrencilerinin bilimsellik değerine ilişkin zihinsel modellerini belirlemek amacıyla, 2014-2015 öğretim yılında Kastamonu il merkezinde yer alan A,B,C okullarının 7.sınıflarında öğrenim gören 311 öğrenci ile gerçekleştirilmiştir. Okullar TEOG sınavında ortaya çıkan başarı sıralaması sonucu oluşturulan gruplara göre seçilmiştir. Bu çalışmada hem nitel hem de nicel araştırma yöntemlerinin birlikte ele alındığı karma yöntem kullanılmıştır. Çalışmanın nitel kısmı tarama modeli, nicel kısmı zayıf deneysel desenlerden tek grup ön test- son test desen modelidir. Öğrencilerin bilimsellik değerine ilişkin zihinsel modellerini tespit etmek amacıyla üç kısımdan oluşan veri toplama aracı değer öğretilmeden önce ve değer öğretildikten sonra olmak üzere iki kez kullanılmıştır. ii Öğrencilerden birinci kısımda kişisel bilgileri, ikinci kısımda bilimsellik değerine ilişkin metafor oluşturmaları, üçüncü kısımda bilimsellik değerine ilişkin resim ya da karikatür çizmeleri istenmiştir. Metafor ve çizimlerin analizi sonucunda öğrencilerin zihinsel modelleri bilimsel olan, yarı bilimsel olan ve bilimsel olmayan modeller şeklinde gruplara ayrılmıştır. Araştırmanın sonucunda; Okul değişkenine göre A ve C okulunda öğrenim gören öğrencilerin bilimsel zihinsel modellerinde son testte ön teste göre belirgin bir artış, bilimsel olmayan zihinsel modellerinde de belirgin bir düşüş görülmüştür. B okulundaki öğrencilerin oluşturduğu bilimsel zihinsel modellerde ise hemen hemen hiç değişim yaşanmazken, bilimsel olmayan zihinsel modelleri azalmıştır. Cinsiyet değişkenine göre kız ve erkek öğrencilerin bilimsel zihinsel modellerinin son testte ön teste göre arttığı, kız öğrencilerin bilimsel zihinsel modellerinin daha yüksek olduğu ancak erkek öğrencilerdeki değişimin daha fazla olduğu görülmüştür. Bu çalışma sosyal bilgiler eğitimi alanında zihinsel model konusunda yapılmış ilk tez çalışması olması açısından önemlidir. Sosyal bilgiler alanında bu konuya yönelik yeni çalışmaların yapılması önerilmektedir.