Harezmi Eğitim Modelinin bazı fen kavramlarını öğrenmeye etkisinin incelenmesi, öğretmen ve öğrencilerin modele yönelik görüşleri

Abstract

Bu araştırmanın amacı, Harezmi Eğitim Modeli (HEM)’nin ortaokul 5. ve 6. sınıf öğrencilerinin bazı fen kavramlarını öğrenmelerine etkisinin araştırılması, bu modeli uygulayan öğretmenlerin ve derslerinde bu modeli kullanan öğrencilerin model hakkındaki görüşlerinin alınmasıdır. Araştırma, 2022-2023 eğitim-öğretim yılının birinci yarıyılında Kastamonu İl merkezinde bulunan bir devlet ortaokulunda öğrenim gören 19 öğrenci ve bu eğitim-öğretim yılında devlet ortaokullarında çalışan 25 öğretmen ile yapılmıştır. Araştırmada, nicel ve nitel araştırma yöntemlerinin bir arada kullanıldığı karma araştırma yönteminin bir çeşidi olan sıralı açıklayıcı desen kullanılmıştır. HEM kullanılarak hazırlanan öğretimin öğrencilerin akademik başarılarına etkisini belirlemek amacıyla, deneysel araştırma yöntemlerinden ön-test son-test kontrol grupsuz yarı deneysel desen kullanılmıştır. Ayrıca, fen bilimleri dersinde özellikle sosyo bilimsel içerikli konuları öğrenmelerinde HEM kullanılarak yapılan etkinlikler hakkında öğrenci görüşlerinin ve modelin etkililiği hakkında öğretmen görüşlerinin alınması amacıyla yarı yapılandırılmış görüşme formu ile nitel veriler toplanarak durum çalışması yöntemi kullanılmıştır. 10 hafta boyunca ilgili konular öğrencilere 2018 Fen Bilimleri Dersi Öğretim Programına ilaveten HEM ile desteklenerek öğretilmiştir. Araştırmanın nicel verileri 18 soruluk çoktan seçmeli Akademik Başarı Testi, nitel verileri ise, Yarı Yapılandırılmış Görüşme Formu ile toplanmıştır. Nicel veri toplama aracı ön-test sontest olarak uygulanmıştır. Nitel veri toplama aracı ise, HEM’i kullanan öğretmen ve öğrenimlerini bu modelle alan öğrencilere uygulanmıştır. Araştırmadan elde edilen nicel veriler, SPSS istatistik paket programı ile analiz edilmiştir. Öğrencilerden elde edilen akademik başarı ön-test son-test puanları arasındaki farkın anlamlılığını belirlemek amacıyla verilerin analizinde bağımlı örneklemler için t-testi kullanılmıştır. Nitel verilerin analizinde ise içerik analizi kullanılmıştır. Verilerin analizi sonucunda, HEM’den yararlanarak ilgili konuları öğrenen öğrencilerinin akademik başarıları ön-test sonuçlarıyla karşılaştırıldığında, son-test lehine istatistiksel olarak anlamlı bir farklılığın oluştuğu tespit edilmiştir. Başka bir ifadeyle, HEM ile desteklenerek işlenen dersin, öğrencilerin akademik başarılarını artırmada önemli bir etkiye sahip olduğu görülmüştür. Elde edilen bu nicel verileri desteklemek amacıyla öğrencilere uygulanan yarı yapılandırılmış görüşme formundan elde edilen verilerin analiz sonuçlara göre ise öğrenciler, fen bilimleri dersini daha çok sevdikleri, derse isteyerek katıldıkları ve başarılarının arttığı v yönünde ifadelerde bulunmuşlardır. Öğretmenler ise, öğrencilerin yaparak yaşayarak ve uygulamalı bir eğitim gördükleri için HEM’in bütün derslerde kullanılması gerektiğini, derste öğrendikleri bilgileri hayata geçirmekten, oynayarak öğrenmekten mutlu olduklarını, severek çalışmalara katıldıklarını ve diğer sınıflardaki arkadaşlarıyla iş birliği yapabildiklerini belirtmişlerdir. Bunun yanında öğretmenler, öğrenci sayısının fazla olduğu gruplarda, uzun bir süreç gerektirmesinden ve donanım ve materyal eksikliğinden dolayı HEM’in uygulanmasının zor olacağı yönünde görüşlerini ifade etmişlerdir. Bulgular ışığında, öğretmenlere derslerinde mevcut öğretime ek olarak HEM’den daha sıklıkla yararlanmaları önerilmektedir.