Hanönü-Günlüburun Anadolu karaçamı (Pinus nigra Arnold ssp. pallasiana Lamb. Holmboe) tohum bahçesinde su stresi etkileri yönünden klonal varyasyon

Abstract

Anadolu karaçamı (Pinus nigra Arnold. subsp. pallasiana (Lamb.) Holmboe) Türkiye’deki en yaygın ve önemli ağaç türlerinden birisidir. Bu tür yaklaşık 4,2 milyon ha yayılış alanına sahiptir ve bunun yaklaşık 1,8 milyon ha’ı verimsiz ormanlardır. Bu ağaç türü aynı zamanda stepe en çok sokulan ağaç türlerinden olması sebebiyle de ayrı bir öneme sahiptir. Yarı step alanlar potansiyel ağaçlandırma sahalarıdır. Bundan dolayı bu türde yoğun tohum talebi oluşmakta ve bu talep 55 tohum bahçesi ile 79 tohum meşceresinden karşılanmaktadır. Ancak tohum bahçelerinin çoğunluğu 1990’lı yıllarda kurulmuş henüz genç tohum bahçeleridir. Anadolu karaçamı tohum bahçelerinin ana amacı ağaçlandırma sahaları için üstün genetik niteliklere sahip tohum üretmektir. Bu çalışmada Anadolu karaçamı (Pinus nigra Arnold. subsp. pallasiana (Lamb.) Holmboe)’na ait Hanönü Günlü burun klonal tohum bahçesinde klonların kuraklığa dayanıklılığı karsılaştırılmıştır. Klonları çimlenme aşamasında kurağa dayanıklılık bakımından karsılaştırmak için, tohumlar PEG 6000 çözeltisi kullanılarak -2, 4, 6 ve 8 bar seviyesinde su stresine tabi tutulmuştur. Sonuç olarak, Annova analizi ve Duncan testi sonuçlarına göre, klonların su stresine dayanıklılıklarının farklı olduğu tespit edilmiştir. Kontrol grubunda ortalama %48 olan çimlenme yüzdesi -2 Bar seviyesinde % 16, -4 Bar seviyesinde %15, -6 Bar seviyesinde %2 ve -8 Bar seviyesinde %0,4 e düşmektedir. Çalışmada kuraklık stresine en dayanıklı klonun 14 nolu klon olduğu belirlenmiştir.