Samsun il merkezinde yetişen bazı bitkilerde ağır metal konsantrasyonlarının trafik yoğunluğuna bağlı değişimi

Abstract

Son yıllarda antropojenik faktörlerin etkisiyle hava kirliliği önemli ölçüde artmış ve küresel çapta bir sorun haline gelmiştir. Hava kirliliği bileşenleri içerisinde ağır metaller; doğada kolay kolay bozulmamaları ve yok olmamaları, canlı bünyelerinde biyobirikim yapmaları, bazılarının düşük konsantrasyonlarda bile toksik, zehirli veya kanserojen olabilmeleri hatta canlı bünyeleri için gerekli olanların bile yüksek konsantrasyonlarda zararlı olabilmeleri dolayısıyla ayrı bir öneme sahiptir. Bundan dolayı ağır metallerin havadaki konsantrasyonlarının izlenmesi insan ve çevre sağlığı açısından büyük önem taşımaktadır. Ağır metallerin konsantrasyonunun izlenmesinde en uygun yöntem, ağır metalleri farklı organlarında biriktirebilen bitkilerin biyomonitor olarak kullanılmasıdır. Ancak her bir ağır metalin izlenmesi için en uygun tür ve organın ayrı ayrı belirlenmesi gerekmektedir. Bu çalışmada Cr, Mn, Ba, Sr, Fe, Na, Ca ve K elementlerinin konsantrasyonlarının trafiğin olmadığı, az yoğun olduğu ve yoğun olduğu alanlarda yetişen Robinia pseudoacacia, Platanus orientalis, Acer negundo, Ulmus minor ve Nerium oleander bireylerindeki değişimi belirlenmeye çalışılmıştır. Çalışma kapsamında elementlerin çalışmaya konu türlerin yaprak, kabuk ve odunlarındaki konsantrasyonları belirlenmiş ve değerlendirilmiştir. Çalışma kapsamında ayrıca yaprak ve kabuklara yıkama işlemi de uygulanmış ve yıkama işleminin etkisi de belirlenmeye çalışılmıştır. Çalışma sonucunda, her bir elementin türlerin farklı organlarındaki konsantrasyonlarının trafik yoğunluğuna bağlı olarak değiştiği, bu değişimin element ve türler bazında büyük farklılıklar gösterdiği belirlenmiştir