Hitit döneminde Anadolu'da Istar-Sauska Kültü

Abstract

Mezopotamya kökenli Ištar kültü Anadoluya önce Asurlu tüccarlar tarafından getirilmiştir. Koloni Çağının Anadoluda aktif olduğu M.Ö. 1950-1725 arası yılllarda tanrıça Ištar‟a dair bilgiyi, Kültepe‟deki (Kaniš) çivi yazılı tabletlerden ve başta Kültepe olmak üzere dönemin önemli ticaret merkezlerinden çıkarılarılan ikonografik buluntulardan edinilmektedir. Bununla birlikte, Ištar kültünün Anadolunun yerli halkarı arasında yayılmayıp, Asurlu tüccarlar arasında sınırlı kaldığı anlaşılmaktadır. M.Ö. II. binyılın ikinci yarısından itibaren Anadolu ve Kuzey Suriye‟yi kapsayan bir coğrafyada İmparatorluk kuran Hititlerin oluşturdukları dinsel yapıda çevre halkların inanışlarından önemli ölçüde etkilenmişlerdir. Eski Hitit dönemine ait yazılı ve ikonografik buluntularda Ištar kültüne değil bilgilerin çok kısıtlı olmasından hareketle, bu dönemde Ištar kültünün Hitit panteonunda yer almadığı sonucuna ulaşılabilinir. İmparatorluk döneminde, Güney Anadolu, Kuzey Suriye ve Kuzey Irak‟ı kapsayan bölgede yaşayan Kafkas kökenli Hurrilerin Hitit egemenliği altına girmesi, Mezopotamya inanışlarından büyük ölçüde etkilenmiş olan bu halkın, Mezopotamya kültürünü Anadolu topraklarına taşıyıcısı konumuna getirmişlerdir. Hurri yorumuyla Ištar-Šauška kültünün İmparatorluk döneminde ve sonrasında Hitit panteonunda önemli bir yer işgal ettiği ikonografik nitelikteki buluntulardan ve siyasi ve dinsel metinlerden anlaşılmaktadır.