Sıcaklık, ph, su aktivitesi, inokulum yoğunluğu ve bazı mantar ekstraktlarının listeria monocytogenes gelişimi ve biyofilmi üzerine etkileri

Abstract

Listeria monocytogenes, gıda işleme tesislerinde hammadde, ekipman ve insan faaliyetleri yoluyla yayılıp; gıda ile temas eden yüzeylerde uzun süreler kalabilen ve bu sayede üretilen yeni gıda ürünlerinin de kontamine olmasına sebep olan bir patojendir. Ayrıca, düşük sıcaklıklarda üreme yeteneği sebebiyle büyük sorunlara neden olmaktadır. Büyük riske sebep olan L. monocytogenes’in gelişmesini etkileyen parametrelerin ve bunların birbirleriyle ilişkilerinin bilinmesi büyük önem taşımaktadır. Bu sebeple, bu tez çalışmasında 3 farklı makrofungustan, 4 ayrı çözücü ile elde edilmiş toplam 12 ekstraktın L. monocytogenes’e karşı antibakteriyel ve antibiyofilm aktivitelerinin belirlenmesinin yanı sıra; inokulum miktarı, sıcaklık, pH, su aktivitesi (aw) ve makrofungus ekstraktı varlığının hem üreme, hem de biyofilm oluşumu üzerindeki etkisinin gözlemlenmesi amaçlanmıştır. Ekstraktların antibakteriyel etkileri MİK ve MBK testleri ile incelenmiş ve arkasından L. monocytogenes biyofilmini inhibe etme potansiyelleri araştırılmıştır. Çalışmalar sonucunda 12 mantar ekstraktının hepsinin farklı düzeylerde MİK değerleri ile etki gösterdiği bulunmuştur. Ancak MİK testinin arkasından yapılan MBK testi, bu 12 ekstrakttan sadece ikisinin (Phellinus hartigii etil alkol ve kloroform) MİK konsantrasyonunun bakteriyosidal etki gösterdiğini ortaya koymuştur. Bunun dışında 5 ekstrakt da (Fomitopsis pinicola aseton, etil alkol, kloroform, etil asetat ve P. hartigii etil alkol) MİK konsantrasyonu için bakteriyostatik etki göstermiştir. Buna ek olarak P. hartigii kloroform ve aseton ekstraktlarının doza bağlı olarak değişen düzeylerde biyofilm aktivatörü olarak davrandığı görülürken, çalışılan ekstraktlardan sadece F. pinicola kloroform ekstraktının konsantrasyona bağlı olarak farklı seviyelerde biyofilm inhibitörü olarak etki gösterdiği gözlenmiştir. Ayrıca, L. monocytogenes’in üremesi üzerine etki eden parametreler için yapılan ikili lojistik regresyon analizi ve biyofilm üretilmesi üzerinde parametrelerin etkileri için uygulanan çok değişkenli regresyon analizi parametrelerden sadece inokulum yoğunluğunun etkisiz olduğunu, bunun dışındaki diğer parametrelerin tamamının hem üremede, hem de biyofilm oluşumunda etkili olduğunu göstermiştir.