Sınıf öğretmeni adaylarının acil uzaktan eğitim sürecindeki yaşam boyu öğrenme eğilimleri ve öz-yönetimli öğrenme becerilerinin incelenmesi

Abstract

Aralık 2019’da COVID-19 pandemisi nedeniyle neredeyse tüm dünyada eğitim kurumlarına geçici süre ile ara verilmiş ve bununla birlikte okullar öğrencilerin eğitimlerine devam edebilmeleri için uzaktan eğitim sürecine geçmiştir. Bu hızlı geçiş, uzaktan eğitim deneyimi olan veya olmayan her eğitimci ve öğrenci için uzaktan eğitim yöntemiyle ders vermek veya almak zorunluluğuna dönüşmüştür. Bu süreçte öğrenciler kendi öğrenmelerinden sorumludur ve öğrenme süreçlerini planlar, izler ve değerlendirir. Uzaktan eğitim ile birlikte öğrencilerin öğrenmelerinin sorumluluğunu tecrübe etmelerine izin vermek, öz-yönetimli öğrenme becerileri kazanmalarına ve özgür öğrenenler olarak yaşam boyu öğrenmelerine yardımcı olur. Bu doğrultuda araştırmada acil uzaktan eğitim sürecindeki sınıf öğretmeni adaylarının yaşam boyu öğrenme eğilimleri ve öz-yönetimli öğrenme becerilerinin incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırma, nicel ve nitel yöntemlerin birlikte kullanıldığı karma araştırma desenlerinden açıklayıcı sıralı desen olarak tasarlanmıştır. Araştırmanın nicel boyutuna yönelik veriler, katılımcılara eğitim yılı başında ve sonunda ölçekler uygulanarak toplanmıştır. Nitel boyuta ilişkin veriler ise uygulama sonunda yarı yapılandırılmış görüşmeler yolu ile toplanmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu; 2020-2021 eğitim yılı güz ve bahar döneminde Kastamonu Üniversitesi Eğitim Fakültesi Temel Eğitim Bölümü Sınıf Eğitimi Anabilim Dalında öğrenim görmekte olan birinci, ikinci, üçüncü ve dördüncü sınıf olmak üzere toplam 224 sınıf öğretmeni adayı oluşturmuştur. Araştırmada veriler “Yaşam Boyu Öğrenme Eğilimleri Ölçeği”, “Öz-Yönetimli Öğrenme Becerileri Ölçeği” ve acil uzaktan eğitim sürecinde sınıf öğretmeni adaylarının görüşlerinin belirlenmesi amacıyla yarı yapılandırılmış görüşme formu olmak üzere farklı veri toplama araçları ile toplanmıştır. Araştırma bulgularının genel değerlendirmesi yapıldığında uzaktan eğitim sürecinde sınıf öğretmeni adaylarının yaşam boyu öğrenme eğilimleri ve öz-yönetimli öğrenme becerileri son test ortalama puanlarının ön test ortalama puanlarına göre daha yüksek olduğu ancak istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık olmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Öz-yönetimli öğrenme becerileri ölçeği alt boyutu olan özizleme boyutunda ise anlamlı bir farklılık bulunmuş, uzaktan eğitim sürecinin sınıf öğretmeni adaylarının öz-izleme becerilerini geliştirdiği sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca araştırma katılımcıları olan sınıf öğretmeni adaylarının uzaktan eğitime yönelik görüşleri incelendiğinde bu süreçte yaşam boyu öğrenmeleri ve kendi kendine öğrenmelerine dair olumsuz görüşlere sahip oldukları sonucuna ulaşılmıştır. Bu sonuçların yanı sıra sınıf öğretmeni adayları uzaktan eğitim sürecinin kendilerine ayıracak zaman bulabilmeleri, kişisel ve mesleki gelişim programlarına kolayca erişim sağlamaları ve kendi öğrenme ihtiyaçlarını belirlemeleri gibi yararları olduğunu belirtmiş ve bununla birlikte öğrenme ortamlarında etkileşimin az olması, kendi öğrenme süreçlerini planlayamama ve öz kontrollerini sağlayamama gibi zorluklarının olduğunu belirtmişlerdir.