Bazı iç mekan bitkilerinde ağır metal konsantrasyonlarının sigaraya bağlı değişimi

Abstract

Modern toplumun zamanının yaklaşık %90’ı kapalı mekanlarda geçmektedir. İç mekanlardaki hava, dış ortamdaki havadan 100 kat kadar daha kirlidir ve insanların zamanının çoğunun kapalı mekanlarda geçmesi nedeniyle, iç ortam havasının insan sağlığı üzerinde etkisi, dışarıdaki havadan çok daha fazladır. İç ortam hava kirliliği, küresel olarak en önemli çevresel ölüm nedeni olarak tanımlanmaktadır ve son on yılda her yıl tahminen 4 milyon civarında erken ölüme sebep olduğu belirtilmektedir. Bu nedenle, iç mekân hava kalitesi, insanların sağlığını ve refahını etkileyen çok önemli bir faktördür. İç ortam hava kirliliği pek çok faktöre bağlı olarak şekillenmektedir. Bu faktörlerin en önemlilerinden birisi de sigara kullanımıdır. Sigara küresel ölçekte bir sağlık sorunudur. Sigara aynı zamanda bünyesinde çeşitli ağır metalleri de barındıran bir kirleticidir. Ancak iç mekanlarda sigara kaynaklı ağır metal kirliliği konusunda bugüne kadar yapılmış kapsamlı bir çalışma bulunmamaktadır. Bu çalışma kapsamında, iç mekanlarda sigaraya bağlı ağır metal birikiminin bazı iç mekân süs bitkileri kullanılarak belirlenmesi amaçlanmıştır. Çalışma kapsamında iç mekân bitkisi olarak sıklıkla kullanılan Dieffenbachia anoena, Dracena marginata, Ficus elastica, Spathiphyllum wallisii ve Yucca massengana bitkilerinin sigara içilen ve içilmeyen ortamlarda yetişen bireylerinden yaprak örnekleri alınmıştır. Yıkama işlemi de yapılan yapraklarda Cd, Cr, Pb, Ni, Co, Ba, Cu, Fe, Mn, Zn, V, Al, Na, K, Ca, Mg, P ve B elementlerinin konsantrasyonları belirlenmiş, yapılan istatistiki analizler ile de bu elementlerin bitki türü, ortam ve yıkama işlemine bağlı olarak değişimi değerlendirilmiştir. Çalışma sonucunda en yüksek konsantrasyonlar Cd, Pb, Ni ve Zn’de Yucca massengana, Cr, V ve Ba’da Dracena marginata, Cu ve B’de Ficus elastica, Fe, Al, Mn, Na, K ve P’de Spathiphyllum wallisii, Mg’de ise Dieffenbachia anoena türlerinde elde edilmiştir. Ayrıca genel olarak bitkilerdeki Cd, Cr, V ve Ni konsantrasyonlarının sigara içilen ortamlarda daha yüksek düzeyde olduğu belirlenmiştir.