Kastamonu Üniversitesi merkezi araştırma Laboratuvarı çalışanlarının iş sağlığı ve güvenliği farkındalık durum tespiti

Abstract

Bu çalışmada, Merkezi Araştırma Laboratuvarı çalışanlarının İş Sağlığı ve Güvenliği (İSG) farkındalık düzeyi ölçülmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla Kastamonu Üniversitesi Merkezi Araştırma Laboratuvarı çalışanlarına uygulanmak üzere literatür taraması yapılarak 37 sorudan oluşan ölçek oluşturulmuştur. Bu ölçek 15.01.2024 tarihinde yapılarak daha önce üniversite tarafından Temel İSG eğitimi verilmiş olan 17 çalışana yüz yüze uygulanmıştır. Likert tipi sorulardan oluşan ölçek 5 seçenekli hazırlanmış ve cevaplar; "1-Kesinlikle Katılmıyorum", "2-Katılmıyorum", "3-Kararsızım", "4-Katılıyorum" ve "5-Kesinlikle Katılıyorum" seçeneklerinden oluşturulmuştur. Ayrıca çalışanların sosyo-demografik özelliklerine yönelik sorulara da yer verilmiştir. Ölçek sorularının cevapları tek tek değerlendirilmiş ve sınıf sınır değerlerinin hesaplanmasında; Ortalama Değerlendirme Aralığı (Tunç 2022) dikkate alınmıştır. Elde edilen veriler istatistik analizler SPSS (versiyon 22) paket programı yardımı ile parametrik olmayan tanımlayıcı istatistikler kullanılarak frekans, ortalama ve yüzde analizleri kullanılarak değerlendirilmiştir. Buna göre 3,41-5,00 arasın çıkan değerler başarılı 1,00-2,60 arası çıkan değer başarısız kabul edilmiştir. Araştırma kapsamında uygulanan ölçek çalışması sonucunda elde edilen bulgulara göre; çalışanların çoğunluğunun erkeklerden (%70,6) oluştuğu ve çoğunluk yaş aralığının 36-49 (%52,9) olduğu tespit edilmiştir. Cinsiyete göre sorulara verilen cevaplar arasında istatistiksel olarak fark olmadığı görülmüştür. Cinsiyet, yaş ve laboratuvar tecrübesi ile sorulara verilen cevaplar arasında yapılan Komogorov- Simirnov K-S testine göre Normallik kontrolü değerlerine göre P<0,05 olduğundan verilerin normal dağılmadığı görülmüştür. Yaş grupları arasında farlılık olup olmadığına bakıldığında gruplar arasında farklılık olduğu görülmüştür (P<0,05). Ayrıca laboratuvar çalışanlarının %53'ün 6 yıl ve daha fazla tecrübeye sahip olduğu anlaşılmıştır. Çalışanların çoğunluğu işe başlamadan önce laboratuvar genel kuralları hakkında bilgi aldığını belirtmişlerdir. Kişisel koruyucu donanım (KKD) kullanımına ilişkin olan sorulara verilen cevaplara göre çalışanların çoğunluğunun bilinçli olarak KKD kullandıkları ve KKD olmadan işe başlamadıkları tespit edilmiştir. Çalışanların iş kazalarına yönelik bilgilerine dayanan sorularda da benzer olarak çoğunluk farkındalık düzeyinin "kesinlikle katılıyorum" cevabını vermişlerdir. Laboratuvar tecrübesi grupları arasında farlılık olup olmadığına bakıldığında gruplar arasında farklılık olduğu görülmüştür (P<0,05). Ancak nonparametrik testlerde farklılığın kaynağı ya da farlılık oluşturan grubun tespitine ilişkin özel bir test olmadığından ikili karşılaştırma testi (Mann-Whitney U test) ile ortaya konulmaya çalışılmış ve elde edilen sonuçlara göre 1-4 ve 2-4 gruplar arasında fark olmadığı (P>0,05), 1-2; 1-3; 2-3;3-4 grupları arasında ise fark oluğu (P<0,05) belirlenmiştir. Tüm sonuçlar göz önüne alındığında çalışanların iş yerinde İSG kurallarına uyduğu, farkındalık düzeylerinin yüksek olduğu ancak çalışma süresi arttıkça, iş güvenliğine verdiği dikkat ve önemin azalabileceği sonucuna varılmıştır. Çalışanın görev yaptığı iş alanı ile ilgili kişisel öz güveninin yüksek olması durumunda, çalışma alanında gösterdiği davranışlarda dikkat seviyesi ve özeni azalmakta ve bu durumda iş kazası riskini yükseltebileceği düşünülmektedir.