Ankara kent merkezinde ağır metal kirliliğinin yakın geçmişteki değişimi

Abstract

Dünyanın en önemli problemlerinin arasında olan kentsel hava kirliliği, birçok kent merkezinde insan sağlığını tehdit etmekte ve her yıl milyonlarca insanın ölümüne sebep olmaktadır. Hava kirliliği bileşenleri içerisinde ağır metaller ayrı bir öneme sahiptir. Bunun nedeni, ağır metallerin doğada biyolojik bozunmaya uğramadan uzun süre dayanabilmeleri ve canlı organizmalarda biyolojik olarak birikmeleridir. Dahası, havadaki konsantrasyonları yavaş yavaş artar. Bu nedenle, ağır metal konsantrasyonunun izlenmesi, çevre kirliliğinin güvenilir göstergeleri için son derece önemlidir. Biyomonitörler, ağır metal konsantrasyonlarının izlenmesinde kullanılan yöntemlerden biridir. Bu çalışma kapsamında seçilen ağır metaller, yüksek konsantrasyonlarda olduğunda bitkiler üzerinde çeşitli olumsuz etkilere sahiptir. İnsanlar ve diğer canlılar için ise oldukça zararlı, toksik, kanserojen ve ölümcül olabilmektedirler. Dahası, solunum yolu ile insan bünyesine alınmaları durumunda çok daha zararlı olabilirler. Bundan dolayı havadaki ağır metal konsantrasyonlarının değişiminin izlenmesi son derece önemlidir. Bu çalışmanın amacı, Ankara kent merkezinde son 30 yıllık süreçte havadaki ağır metal kirliliğinin değişiminin Elaeagnus angustifolia L., Platanus orientalis L., Koelreuteria paniculata Laxm, Ailanthus altissima (Mill.) Swingle, Cedrus atlantica (Endl.) Manetti ex Carr. ağaçlarının yıllık halkalarının kullanılarak belirlenmesidir.. Çalışma sonucunda, havadaki ağır metal kirliliğinin önemli ölçüde değiştiği, özellikle Ailanthus altissima (Mill.) Swingle ve Platanus orientalis L., türlerinde ağır metal konsantrasyonunun önemli ölçüde değiştiği belirlenmiştir.