Türkiye'de kestane gal arısı (Dryocosmus kuriphilus yasumatsu)'nun iklim değişikliği temelinde günümüz ve gelecekteki yayılış alanlarının tahmini

Abstract

Kestane gal arısı Dryocosmus kuriphilus Yasumatsu (Hymenoptera: Cnipidae); ülkemizde ilk defa 2014 senesinde Yalova ilinin Gacık köyünde saptanmıştır. Bu tür Dünya genelindeki kestane ağaçlarını etkileyen tomurcuk, sürgün ve yapraklarda gal oluşumuna neden olarak sürgün gelişimi ve çiçeklenmeyi engelleyen, meyve verimini düşüren, şiddetli zarar durumunda konukçusunu öldüren önemli bir istilacı türdür. Çalışmanın amacı; iklim değişimi senaryolarına göre istilacı tür kestane gal arısının günümüz ve gelecekteki yayılış alanlarının tespitidir. Bu amaca ulaşmak için, ekolojik modelleme metodlarından Maximum Entropi (Maxent) modeli kullanılarak Türkiye’de doğal olarak yayılış gösteren C.sativa (Anadolu Kestanesi)’ya zarar veren istilacı tür D. Kuriphilus‘nun iklim değişikliği temelinde günümüz ve gelecekteki yayılış alanları tahmin edilmiştir. Çalışmada, Türkiye’de kestane gal arısı ile ilgili çeşitli kaynaklardan temin edilen var verileri kullanılmıştır. Kestane gal arısı için “uygun değil, az uygun, uygun ve çok uygun” olan alanların güncel ve gelecek iklim senaryoları doğrultusunda değişimleri tespit edilmiştir. Çalışma sonucunda; 1) Türkiye’de Anadolu kestanesinin doğal yayılış alanlarının çoğunluğunda kestane gal arısının da yayılış gösterdiği ve zarar verdiği tespit edilmiştir, 2) ılımlı ve kötümser iklim senaryolarına göre kestane gal arısının gelecekte yayılış alanını genişleteceği görülmüştür, 3) ılımlı iklim senaryosuna göre kötümser iklim senaryosu sonucu kestane gal arısının gelecekte daha fazla alanda yayılış göstereceği tespit edilmiştir.