Gündem kurma kuramı bağlamında covıd-19 sürecinde sağlık bakanı ve bilim kurulu üyelerinin sosyal medya mesajlarının medya gündemini belirlemedeki yeri: hürriyet, sözcü, yenişafak ve yeniçağ gazeteleri

Abstract

İnternet beraberinde birçok yeniliği de hayatımıza katmıştır. Son dönemde, bu yeniliklerin en önemlilerinden birinin sosyal medya olduğu söylenebilir. Sosyal medya, tüm dünyada yaygın bir kullanım alanı bularak, dünya üzerinde yaşanan olaylara etki etmede etkin bir rol oynamıştır. Bu çalışmada, Gündem Kurma Kuramı çerçevesinde, sosyal medya platformlarından Twitter’ın gazetelerdeki gündeme etkisi COVID-19 salgını bağlamında araştırılmıştır. 11 Mart ve 1 Eylül 2020 tarihleri arasında COVID-19 salgınına yönelik Bilim Kurulu Üyelerinin ve aynı zamanda kurulun başkanı da olan Sağlık Bakanı Fahrettin KOCA’nın resmi Twitter hesaplarından yayınladıkları mesajların, yine aynı tarihlerdeki Hürriyet, Sözcü, Yeniçağ ve Yenişafak Gazetelerinde yer alma oranları ve sosyal medyanın gazetelerdeki gündeme etkisi araştırılmıştır. Toplamda 2484 Twitter mesajı içerik analizi yöntemi kullanılarak incelenmiş olup, incelenen mesajlardan 873 koda ulaşılmıştır. Bu kodlardan ise 14 kategori oluşturulmuştur. Bu kategoriler; alışveriş, aşı, eğitim, hastalık, ilaç, maske, sağlık çalışanları, salgın yönetimi, salgın tedbirleri, sosyal çevre, sosyal mesafe, spor, temizlik ve ülke olmak üzere sıralanmıştır. En fazla Twitter mesajı bulunan kategorilerin salgın yönetimi ve salgın tedbirleri olduğu görülmüştür. Bilim Kurulu Üyeleri arasında ise, Fahrettin KOCA’dan sonra en fazla Twitter mesajı paylaşanlar Tevfik ÖZLÜ ve Serap ŞİMŞEK YAVUZ’dur. Bilim Kurulu üyelerinin Twitter mesajlarından elde edilen kategoriler gazete haberi analizi için temel alınmıştır. Böylece ortak bir kategori havuzu kullanılarak Twitter mesajlarında belirlenen kategorilerin, gazetelere ne oranda yansıdığı tespit edilmeye çalışılmıştır. Bu amaca yönelik olarak, Hürriyet, Sözcü, Yeniçağ ve Yenişafak Gazetelerinin internet sayfalarında, toplamda 1261 haber incelenmiş ve Bilim Kurulu Üyelerine ve kategorilere göre araştırılmıştır. Gazetelerdeki haberlerde en fazla yer alan kategorilerin, salgın yönetimi ve salgın tedbirleri olduğu görülmüştür. Ayrıca en fazla haberi yayınlanan Fahrettin KOCA, ikinci Tevfik ÖZLÜ ve üçüncü ise Ateş KARA’dır. Kategorilerin Twitter ve gazetelerdeki dağılımını incelediğimizde alışveriş ve eğitim kategorilerinin benzer yönelimlerde olduğu; ilaç, maske, sosyal çevre, sosyal mesafe ve spor kategorilerinde ise Twitter mesajlarının, bu kategorilerin gazetelerde yer alma oranına etkisinin olmadığı görülmüştür. Aşı, hastalık, ilaç, sağlık çalışanları, temizlik kategorilerinde ise dönemsel olarak benzerliklerin ve farklılıkların bulunduğu görülmüştür. Salgın yönetimi kategorisinde ise Twitter mesajlarının artış ve azalış oranları değişkenlik gösterirken gazetelerde sabit bir dağılımda seyrettiği, salgın tedbirleri kategorisinde ise özellikle Mayıs ve Haziran aylarında Twitter mesajlarında yaşanan azalma ile gazetelerde yaşanan artış sonucunda iki parametrenin oranlarında kesişimin olduğu görülmüştür. Sosyal medyada yayınlanan Twitter mesajlarının gazetelere yansımasının, bazı kategorilerde birebir uyumlu olduğu, bazı kategorilerde farklı olduğu, ama büyük çoğunluğunda dönemsel iv olarak paralellik gösterdiği görülmüştür. Bu bağlamda sosyal medyanın gazetelerdeki gündeme etkisinin dönemsel olduğu görülmüştür.