Kastamonu ve Sinop yöresi doğal sarıçam (pinus sylvestris l.) meşcereleri için ekolojik tabanlı büyüme modelleri

Abstract

Bu çalışmada Kastamonu ve Sinop yöresi saf ve doğal sarıçam meşcereleri için ekolojik tabanlı büyüme modelleri (meşcere, çap dağılım ve tek ağaç modelleri) ile çap-boy ve dinamik bonitet endeks modelleri geliştirilmiştir. Bu amaçla çeşitli ekolojik faktörlerin birlikte değerlendirilmesiyle oluşan ekolojik bölge sınıflaması modellerde altlık olarak kullanılmış ve ekorejyonlar arasında farklılıklar araştırılmıştır. Çalışma materyali olarak 292 örnek alan ve 268 örnek ağaçtan elde edilen veriler kullanılmıştır. Karışık etkili modelleme yaklaşımı ile yapılan tahminlere ilişkin ekolojik farklılıklar Doğrusal Olmayan Ekstra Kareler Toplamı Testi kullanılarak karşılaştırılmıştır. İlgili test sonucunda model tahminleri bakımından ekorejyonlar arasında farklılıklar olduğu ortaya konulmuş olup ekolojik tabanlı modellerin kullanılması uygun bulunmuştur. Çalışma sonucunda, çap-boy modeli olarak Sharma ve Parton (2009) tarafından modifiye edilen “d” tesadüfi etki parametreli genelleştirilmiş çap-boy modeli (DH10) en başarılı bulunmuştur (R 2 =0,951). Bonitet endeks modellerinden “c” tesadüfi etkili parametreye sahip King-Prodan dinamik bonitet endeks modeli (R 2 =0,977) büyüme kanuniyetleri bakımından sunduğu başarılı sonuçlar ile en uygun model olarak seçilmiştir. Meşcere orta çapı, orta boyu, ağaç sayısı, göğüs yüzeyi ve hacmi için sırasıyla Pienaar modeli (M4) için “c” parametresi, Coble modeli (M2) için “c” parametresi, Clutter modeli (M3) için “a” ve “c” parametreleri, Pienaar modeli (M4) için “b” ve “c” parametreleri ve Pienaar modeli (M4) için “b” ve “c” parametreleri en başarılı sonuçları vermişlerdir. Modellere ilişkin R 2 değerleri sırasıyla 0,832; 0,972; 0,855; 0,944 ve 0,940’tır. Çap dağılım modellerinin geliştirilmesinde olasılık yoğunluk fonksiyonlarından yararlanılmış ve Johnson SB dağılımı tüm ekorejyonlarda en başarılı sonuçlara ulaşmıştır. Tek ağaç modelleri, ağaca ilişkin göğüs çapı yanında meşcere yaşı, bonitet endeksi, sıklık derecesi ve meşcere orta çapı gibi meşcere özellikleri ile yarışma endekslerine bağlı olarak son 5 yıllık çap artımlarını tahmin etmek üzere geliştirilmiş olup R2 değeri 0,691’dir. Kastamonu ve Sinop yöresi doğal sarıçam meşcerelerinde istatistiksel ve grafiksel incelemeler sonucunda ekolojik farklıklar ortaya konulmuş olup, her bir ekorejyon için bonitet endeks tabloları ile sıklığa bağlı hasılat tabloları düzenlenmiştir.