Uzaktan eğitim sürecinde yaşanan problemler ve öğretmenlerin mesleki tükenmişliği

Abstract

2019 yılı Aralık ayında başlayıp 2022 yılının ilk aylarına kadar devam eden Covid -19 küresel salgının, bu süreci yaşayan küçük büyük her bireyde kalıcı etki bıraktığı göz ardı edilemez bir gerçektir. Yakın tarihte eşi görülmemiş ölümcül bir tehdit, bütün dünyayı etkisi altına aldı ve dünya genelinde neredeyse zarar görmeyen bir sektör kalmadı. Eğitim sistemleri de bu süreçte en çok zarar gören alanlardan birisidir. Salgının başlangıcında virüsün bulaşıcılığını ve salgının yayılımını azaltma amacıyla uygulanan kısıtlamalar, eğitim faaliyetlerinin durmasına sebep olmuştur. Salgının bertaraf edilmesinin zaman alacağı anlaşılınca eğitim faaliyetlerini sürdürebilmek için alternatif bir çözüm yolu olarak uzaktan eğitim yöntemi uygulanmaya başladı. Bu araştırmada salgın sürecindeki uzaktan eğitim sürecinde yaşanan problemlerin belirlenmesi ve bu problemlerin öğretmenlerin mesleki tükenmişliği ile ilişkisinin tespit edilmesi amaçlanmaktadır. Araştırma, 2021-2022 eğitim öğretim yılında Milli Eğitim Bakanlığına bağlı resmi ilkokul, ortaokul ve liselerde görev yapan öğretmenleri kapsamaktadır. Araştırmaya gönüllülük esasına göre 261’i kadın, 218’i erkek olmak üzere toplam 479 öğretmen katılmıştır. Veri toplama aracı, uzaktan eğitim sürecinde yaşanan problemleri belirleme ölçeği, kişisel bilgiler formu ve mesleki tükenmişlik envanteri eğitici formu olmak üzere üç bölümden oluşmaktadır. Veriler SPSS 23 paket programı kullanılarak analiz edilmiş ve elde edilen sonuçlar neticesinde uzaktan eğitim sürecinde yaşanan problemleri tespit eden beş alt faktörden oluşan 29 soruluk bir ölçek geliştirilmiştir. Bu çalışmanın sonucunda salgın sürecindeki uzaktan eğitim faaliyetlerinde yaşanan problemlerin öğretmenlerin mesleki tükenmişliğini artırdığı, diğer yandan kişisel başarıyı da düşürdüğü belirlenmiştir. Araştırmada mesleki kıdemi 5 yıl ve altı olan öğretmenlerin daha yüksek kıdeme sahip öğretmenlere göre uzaktan eğitim sürecinde daha fazla problem yaşadığı, bu nedenle mesleki kıdemi düşük olan öğretmenlerin mesleki tükenmişlik düzeylerinin kıdemli öğretmenlere göre daha yüksek olduğu tespit edilmiştir. Araştırmada ayrıca temel eğitim branşı öğretmenlerinin sayısal ve sözel branş öğretmenlerine göre daha az problem yaşadıkları ve mesleki tükenmişlik seviyelerinin de sayısal ve sözel branş öğretmenlerinden düşük olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Salgının bitmesine rağmen uzaktan eğitim faaliyetlerinin devam edeceği gerçeğinden hareketle, elde edilen sonuçlar sayesinde uzaktan eğitim faaliyetlerindeki eksikliklerin tamamlanması; hataların düzeltilmesi ve uzaktan eğitimden yüksek verim alınması için bu çalışmanın yol gösterici olması hedeflenmektedir.