Silvikültürel Uygulamaların Ilgaz Dağları Göknar Ormanlarındaki Meşcere Yapısına ve Çevreye Etkisi

Abstract

Ilgaz Dağları Göknar ormanları odun üretimi yanında, içme suyu, yaban hayatı, rekreasyon, temiz hava ve turizm fonksiyonları yönünden de önem taşımaktadır. Dolayısıyla bu bölge ormanlarında meydana gelecek değişimler kısa veya uzun vadede bazı çevresel sorunları da beraberinde getirecektir. Bu araştırmada Ilgaz Dağlarının kuzey yamacında yer alan Kastamonu-Bostan Orman İşletme Şefliğinde 1998-2002 periyodundaki fırtına ve kar devrikleri incelenerek bu devriklerle silvikültürel uygulamalar arasındaki ilişki ortaya konulmaya çalışılmıştır. İncelenen periyotta 3171.5 hektarlık seçme ormanı olan bölgede, 49399 m3 göknar, 10585 m3 sarıçam devriği olmuştur. Yıllık ortalama devrik miktarı, planlarda alınması önerilen yıllık seçme etasının %93’ünü oluşturmaktadır. Bu olağanüstü eta miktarı planlanan etadan düşüldüğünde, kalan miktar seçme ormanlarında uygulanması gereken silvikültürel uygulamalara olanak bırakmamaktadır. Bunun sonucunda bölge ormanları teknikten uzak, doğal koşulların etkisiyle şekillenmekte olup bu da ormanın sürekliliği açısından sorun oluşturmaktadır. Eta yetersizliği nedeniyle, müdahale edilemeyen alanlarda meşcere stabilitesi zamanla bozulmakta, bu da yıldan yıla devrik miktarını arttırmaktadır. Doğal olarak fırtına ve kar devriklerini sadece bir faktöre bağlamak mümkün değildir. Devrikler üzerinde ağaç türü, meşcere yapısı, silvikültürel uygulamalar yanında yetişme ortamı, topografya da etkili olmaktadır. Bütün bu faktörler, araştırma alanındaki ormanlar için değerlendirilerek, uygun silvikültürel uygulamalara ve planlama tekniğine karar verilmelidir. Bölge ormanlarında geçmişte daha yüksek oranlarda bulunan sarıçam varlığının uygun silvikültürel uygulamalarla (grup gençleştirmeleri) arttırılması, meşcere stabilitesi açısından olumlu katkı sağlayacaktır. Ayrıca tek tabakalılığa dönüşmüş seçme ormanlarında tek ağaç seçme yanında, küme ve grup seçme metotları da uygulanmalıdır. Bölgede seçme ormanlarındaki kuruluş problemlerini yetişme ortamı koşulları ile ilişkilendirebilmek açısından, göknarın bu bölgelerdeki optimal yayılışları belirlenmelidir. Çünkü ideal seçme kuruluşları göknarın optimal yayılış yaptığı alanlarda oluşabilmektedir. Planlama yönünden bölge ormanlarının klasik planlama ile işletilmesi durumunda eta tespiti ve olağanüstü etaların mahsubu hakkında düzenlemeler yapılmalıdır. Bölge için ideal planlama şekli, fonksiyonların uzman ekiplerce belirlendiği, bilimsel veriler ışığında yapılacak fonksiyonel planlamadır. The fir stands of Ilgaz Mountains are very valuable in point of drinking water, wildlife, recreation, fresh air and tourism functions together with wood production. Consequently, changes in this region’s forests will cause some environmental problems in short or long run. In this study, the relation between the stand damage and silvicultural applications tried to be determined by investigating the wind and snow damage at 1998-2002 period on the fir stands in Kastamonu-Bostan region which on the northern slope of Ilgaz Mountains. In the studied period, in the region mentioned above, 49399 m3 of fir and 10585 m3 of scots pine abnormal allowable cutting amount because of wind and snow damage, occurred at 3171.5 hectare of selection stands. Annual abnormal allowable cutting amount constitutes 93% of annual normal allowable cutting amount. When diminishing this abnormal cutting from normal cutting , there is no chance for silvicultural applications needed to be applied. Then, the stands are formed by natural conditions outside of technique. And this is a problem for sustainability of region’s forests. In the forest areas which were no application due to lack of normal cutting, the stand stability is harmed with time. So, the damaged tree amount are increasing year by year. But, it is impossible to bind the damage to only one factor. On the wind and snow damage; tree species, stand structure, and silvicultural practises are effective factors with site and topography. The convenient silvicultural practises and management techniques should be decided by evaluating all of these factors for the investigated area. The increasing of scots pine rate in the stands as in the past by using convenient methods (group regeneration) will give some help to the stand stability. Also in these stands, group selection methods should be applied with individual selection method. For understanding site originated problems, the optimal spreading zone of fir in the region have to be determined. Because, ideal selection structures can be formed on optimal sites for the fir. In point of planning, if the forest of regions were continued with classic plans, some arrangements must be done about abnormal cutting diminishing and normal cutting estimation. Ideal planning methods for the region is functional planning. But this plans should be prepared in the light of science such as determining of functions by specialists.