EBU’L- BEKÂ EL-UKBERÎ NİN "İ’RÂBU’LKIRAÂTİ’Ş-ŞEVÂZ" KİTABINDA SES MESELELERİ

Abstract

Kur’an-ı Kerim Allah’ın peygamberi olan Hz. Muhammed’e indirdiği kitabıdır. Kur’an 7 harf üzere nazil olmuş ve Rasulüllah (s.a.s) bu 7 harf üzere okunuşunu onaylamıştır. Kur’an-ı Kerim şifahî usule dayandığı zamanlarda onun hıfz vesilesi sadece seçkin sahabenin sadırları olmuştur. Hz. Ebubekir-i Sıddîk halife olduğu dönemde Kur’ân’ı toplamıştır. Kendisinden sonra gelen Hz. Osman ise - Allah onlardan razı olsun – Kur’an-ı Kerim’i bir Mushaf’ta toplamış ve bu Mushaf sahabe tarafından onay almıştır. Var olan diğer Kur’an nüshaları ise yakılmıştır. Bundan sonra Resm-i Osmânî olan bu ilk Mushaf’a uygun olan kıraatler Mütevatir olarak adlandırılırken Resm-i Osmânî’ ye uygun olmayan kıraatler de Şaz kıraatler olarak adlandırıldı. Bu Şâz terimi delillerine ve illetlerine vâkıf olmak ve bu kıraatlerin anlam kapalılığını ortaya çıkarmak amacıyla araştırmacıların çalışmalarında büyük bir yer işgal etmiştir. Bu çalışmaların arasında genel dilsel araştırmalar olduğu gibi özellikle de kıraatlerde var olan farklılıkların onların okunuşunda olması sebebiyle dilsel sesleri tüm yönleri ile incelemeyi hedefleyen sessel araştırmalar vardır. Bu açıdan içindeki sessel olgulara vâkıf olmak için Ebû Bekâ el-Ukberî nin İ’râbu’l-Kıraâti’l-Şevâz adlı kitabını tercih ettim. Çalışmaya da “el-Ukberî nin İ’râbu’l-Kıraâti’l-Şevâz Adlı Kitabında Sessel Olgular” başlığını verdim.

vi

Çalışmanın tabiatı bu araştırmanın önsöz ve girişin öncelik ettiği dört bölümden oluşmasını gerektirdi. Bu dört bölümü çalışmanın ulaşmış olduğu sonuçların en önemli olanlarını özetleyen bir sonuç bölümü takip etti. Giriş kısmında konunun önemi, seçilme sebepleri ve çalışmada takip edilen yöntem belirtildi. Hazırlık kısmında ise Ebû Bekâ el-Ukberî, yazılı eserleri, âlimlerin onun hakkındaki görüşleri, İ’râbu’l-Kıraâti’l-Şevâz adlı kitabı, kitabın tahkik edilmiş basımı ve tahkikte takip edilen yöntem tanıtıldı. Birinci Bölüm: İmâle, İkinci Bölüm: elMümâsele es-Savtiyye, Üçüncü Bölüm: el-İbdâl ve Dördüncü Bölüm: el-Muhâlefe.