LİSE MÜDÜRLERİNİN LİDERLİK STİLLERİ İLE DEĞİŞİMİ YÖNETME YETERLİLİKLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİNİN İNCELENMESİ

Abstract

Bu araştırma, lise okul müdürlerinin liderlik stilleri ile değişimi yönetme yeterlilikleri arasındaki ilişkiyi incelemektedir. Bartın ilindeki liselerde çalışan okul müdürlerinin liderlik stilleri ile değişimi yönetme yeterlilikleri arasındaki ilişkiyi belirlemeyi amaçlayan ilişkisel tarama modelinde betimsel bir araştırmadır. Araştırmanın çalışma grubunu, Bartın ili merkez ilçesindeki liselerde 2014-2015 eğitim öğretim yılı bahar döneminde görev yapan öğretmenler oluşturmaktadır Bu çalışma 300 öğretmen üzerinden yürütülmüştür. Araştırmadan elde edilen verilerin istatistiksel çözümlemeleri SPSS 15.0 paket programı kullanılarak yapılmıştır. Araştırmanın yordayıcı değişkeni lise okul müdürlerinin liderlik stilleri, yordanan değişkeni ise okul müdürlerinin değişimi yönetme yeterlikleri oluşturmaktadır. Verilen cevapların frekans, yüzde, aritmetik ortalama ve standart sapmaları hesaplanmıştır. İstatistiksel teknik olarak okul müdürlerinin liderlik stilleri ile değişimi yönetme yeterlikleri arasındaki ilişkiyi incelemek için korelasyon analizi, okul müdürlerinin liderlik stillerinin değişimi yönetme yeterlilikleri üzerindeki yordayıcı gücünü incelemek için çoklu doğrusal regresyon analizi uygulanmıştır. Araştırma verileri “Kişisel Bilgi Formu”, “Değişim Yönetimi Davranış Ölçeği” ve “Çoklu Liderlik Stilleri Envanteri” kullanılarak toplanmıştır. Araştırma konusu bağlamında önce değişim yönetimi daha sonra da liderlik stilleri kavramlarına değinilmiştir. Araştırma bulgularına göre; lise okul müdürlerinin liderlik stillerine ilişkin anketlerden elde edilen bulgularda liselerde görev yapan okul müdürleri değişimi sıklıkla yönetmektedir. Öğretmen algılarına göre liselerde görev yapan okul müdürlerinin değişim yönetme yeterlikleri iyi düzeydedir. Öğretmen algılarına göre liselerde görev yapan okul müdürlerinin değişimi yönetme yeterlikleri cinsiyet, mesleki kıdem, yaş ve eğitim durumu değişkenlerine göre istatistiksel olarak anlamlı bir biçimde farklılaşmamaktadır. Çalıştığı okuldaki görev süresi değişkenine göre ise istatistiksel olarak anlamlı bir farklılaşma saptanmıştır. Çalıştığı okuldaki görev süresi 1-5 yıl olan öğretmenler okul müdürünü değişimi yönetme konusunda daha yeterli görmektedir. Bu çalışmada liderlik stilleri işlemci ve dönüşümcü liderlik alt boyutlarıyla incelenmiştir. Lise öğretmenleri okul müdürlerinin daha çok dönüşümcü liderlik özelliklerini sergilediklerini (  =3.39) ifade etmektedirler. İşlemci liderlik alt boyutunda liselerde çalışan öğretmenlerin algıları yaş, mesleki kıdem, öğrenim durumu ve çalıştığı okuldaki görev süresi bağımsız değişkenlerine göre anlamlı bir farklılık göstermezken lise öğretmenlerinin okul müdürlerinin işlemci liderlik stillerine İlişkin algıları cinsiyete göre anlamlı bir farklılık göstermektedir. [t (298) = -1.15, p >.05]. Dönüşümcü liderlik alt boyutunda ise liselerde çalışan öğretmenlerin algıları yaş, cinsiyet, mesleki kıdem bağımsız değişkenlerine göre anlamlı bir farklılık göstermezken öğrenim durumu ve çalıştığı okuldaki görev süresi bağımsız değişkenlerine göre istatiksel olarak anlamlı bir farklılık ortaya çıkmıştır. “Dönüşümcü liderlik” alt boyutunda liselerde çalışan öğretmenlerden öğrenim durumu yüksek lisans olan öğretmenler, öğrenim durumu lisans ve ön lisans olan öğretmenlere göre okul müdürlerini daha çok dönüşümcü lider olarak görmektedir Çalıştığı okulda görev süresi 1-5 yıl arası olanlar 6-10 ve 11 yıl ve üzeri olanlara göre okul müdürlerini dönüşümcü liderlik konusunda daha yeterli görmektedir. Değişkenler arası korelasyonlar ile ortalama ve standart sapma değerlerine bakıldığında öğretmenlerin algılarına göre okul müdürlerinin değişimi yönetme yeterlikleri ile işlemci liderlik stilleri arasında orta düzeyde pozitif ve anlamlı bir ilişki olduğu görülmektedir (r= .58; p<.01). Öğretmen algılarına göre okul müdürlerinin değişimi yönetme yeterlikleri ile dönüşümcü liderlik stilleri arasında yüksek düzeyde pozitif ve anlamlı bir ilişki olduğu görülmektedir (r= .83; p<.01). Öğretmen algılarına göre okul müdürlerinin değişimi yönetme yeterliklerinin yordanmasına ilişkin regresyon analizleri sonuçlarına göre liderlik stillerinden işlemci ve dönüşümcü liderlik stilleri okul müdürlerinin değişimi yönetme yeterlikleri ile yüksek düzeyde ve anlamlı bir ilişki vermektedir (R = .84, R2= .70, p < .01). Adı geçen iki değişken birlikte, okul müdürlerinin değişimi yönetme yeterliklerindeki toplam varyansın yaklaşık % 70’ini açıklamaktadır. Standardize edilmiş regresyon katsayısına (β) göre, yordayıcı değişkenlerin okul müdürlerinin değişimi yönetme yeterlikleri üzerindeki önem sırası; dönüşümcü liderlik stili ve daha sonra işlemci liderlik stili değişkenleridir. Yordayıcıların anlamlılık düzeylerine ilişkin t-testi sonuçları incelendiğinde ise sadece dönüşümcü liderlik stili (t = 18.902, p< .01) değişkeninin anlamlı yordayıcı olduğu görülmektedir. Bununla birlikte, işlemci liderlik stili (t = .127, p> .01) değişkeni anlamlı yordayıcı değildir.