MEŞCERE KENARININ DOĞAL GENÇLİK ÜZERİNE OLAN ETKİSİNİN ARAŞTIRILMASI

Abstract

Doğu kayını (Fagus orientalis Lipsky ve Sarıçam (Pinus sylvestris L.) ülkemizin ekonomik ve ekolojik açıdan önemli en fazla yayılış yapan yapraklı ve ibreli türlerindendir. Bu türlerin devamlılığın sağlıklı bir şekilde sağlanması, kayın ve sarıçam orman alanlarımızın başarılı bir şekilde gençleştirilmesiyle mümkündür. Meşcere içerisine giren ışık miktarı her iki türün de gençleştirilmesi için önem arz etmektedir. Meşcere kenarları meşcere içindeki mikro iklim koşullarını etkilemektedir. Dolayısıyla, meşcere kenarlarının her iki türün büyüme ve gelişme üzerine etkilerinin belirlenmesi bu ağaç türlerinden oluşan meşcerelerin daha sağlıklı gençleştirilmesi ve dış etkenlere karşı dayanıklılığı için önemlidir. Ülkemizde meşcere kenarının gençlik üzerine etkileri konusunda yapılan çalışmalar oldukça sınırlıdır. Bu yüksek lisans çalışmasında, silvikültürel müdahaler sonucu oluşan ya da doğal yollarla oluşmuş meşcere kenarlarının bitişik doğu kayını-sarıçam karışık meşcerelerindeki gençliğin boy ve kök-boğazı-çapı büyümesine ve fidan kalitesine olan etkisi araştırılmıştır. Ayrıca meşcere kenarından meşcere içine doğru ilerledikçe, göğüs yüzeyi alanı ve yeşil dal yüksekliğinin doğu kayını-sarıçam gençliğinin boy ve kök-boğazı-çapı büyümesine ve fidan kalitesine olan etkisi de değerlendirilmiştir. Bu çalışma, Kastamonu İli Araç İlçesine bağlı İğdir bucağında Samatlar Orman İşletme Müdürlüğü sınırları içerisinde gerçekleştirilmiştir. Seçilen kayın-sarıçam meşceresinde, meşcere kenarı boyunca 50 metre uzunluğunda 24 adet deneme şeridi belirlenmiş ve ölçümler bu şeritler içerisinde gerçekleştirilmiştir. Meşcere kenarından uzaklık ile kayın ve sarıçam gençliğinin boy büyümesi arasında istatiksel bir ilişki saptanmıştır (p=0.0347 ve p=0.0329). Meşcere kenarından uzaklık ile kayın gençliğinin kök-boğazı çapı arasında herhangi bir ilişki tespit edilmezken (p=0.99), sarıçam gençliğinin kök-boğazı çapı meşcere kenarından uzaklıktan etkilenmiştir (p=0.0135). Meşcere göğüs yüzeyi alanı kayın gençliğinin boy büyümesi üzerinde etkiliyken (p=0.00787), sarıçam gençliğinin boy büyümesi üzerinde istatiksel bir ilişki tespit edilmemiştir (p=0.0691). Bu çalışmada elde edilen bulgular, meşcere kenar etkisinin doğu kayını ve sarıçam gençlikleri üzerindeki etkisi göstermektedir.