Cedrus atlantica yıllık halkalarında bazı ağır metallerin yaş aralığı ve yöne bağlı değişiminin incelenmesi

Abstract

Günümüzün en önemli sorunlarından birisi olan çevre kirliliği bileşenleri içerisinde hava kirliliği ve özellikle, sanayi faaliyetleri ile birlikte salınımı artan ağır metal kirliliği büyük önem taşımaktadır. Ağır metaller doğada kolay kolay bozulmaz ve yok olmazlar. Canlı bünyelerinde biyobirikme eğilimindedirler ve bazıları düşük konsantrasyonlarda bile toksik veya kanserojen etkiye sahiptir. Bundan dolayı havadaki ağır metal konsantrasyonlarının takibi ve değişiminin izlenmesi büyük önem taşımaktadır. Atmosferdeki ağır metal konsantrasyonlarının süreç içerisindeki değişiminin izlenmesinde en etkili yöntemlerden birisi, ağaçların yıllık halkalarının biyomonitor olarak kullanılmasıdır. Bu çalışmada da Kastamonu ilinde 2019 yılı sonunda kesilen Cedrus atlantica ağacının yıllık halkalarında, trafik yoğunluğu ile en çok ilişkilendirilen ağır metallerden bazılarının konsantrasyonlarının yıl bazında değişimi belirlenmeye çalışılmıştır. Çalışma kapsamında ayrıca kabuk ve iç kabuktaki ağır metal konsantrasyonu odunlardaki ağır metal konsantrasyonu ile de karşılaştırılmış ve ağır metal konsantrasyonlarının yöne bağlı değişimi de değerlendirilmiştir. Çalışma sonucunda genel olarak birçok ağır metalde en yüksek değerler dış kabukta elde edilirken, metallerin odun içerisinde transferinin sınırlı olduğu, bazı ağır metal konsantrasyonunlarının özellikle odunlarda yöne bağlı olarak önemli ölçüde değiştiği, bu değişimin trafik yoğunluğu ile ilişkili olduğu, bundan dolayı da Cedrus atlantica yıllık halkalarının bazı ağır metal konsantrasyonunlarının geçmişten günümüze değişiminin izlenmesinde çok uygun biyomonitorler olduğu belirlenmiştir.