Farklı arazi kullanımlarında toprak solunum değerlerinin belirlenmesi

Abstract

Kastamonu Üniversitesi’nde yürütülen çalışma, Batı Karadeniz bölgesindeki karaçam ağaçları (Pinus nigra Arnold) başta olmak üzere farklı arazi kullanımlarında toprak solunum oranlarının belirlenmesine odaklanılmıştır. Bir yıl boyunca, rastgele blok tasarımı kullanarak dört (4) bloğa bölünmüş on altı (16) alanda toprağın solunum oranları ölçülmüştür. Araştırma metodolojisi toprak solunum oranları, toprak sıcaklığı, toprak nemi ve hava sıcaklığına ilişkin verilerin toplanmasını içermekle birlikte ve bu değişkenler arasındaki ilişkileri değerlendirmek ve farklı orman türleri ve yaşları arasında toprak solunum oranlarındaki farklılıkları belirlemek için istatistiksel analizler yapılmıştır. İstatistiksel analizler CO2 akışları ile çevresel faktörler arasında anlamlı ilişkiler olduğunu ortaya çıkarmıştır. Çalışmada, CO2 akışı ile toprak sıcaklığı ve hava sıcaklığı arasında sırasıyla 0,7 ve 0,8 korelasyon katsayılarıyla güçlü pozitif ilişkiler tespit edilmiştir. Toprak nemi ile -0,5 korelasyon katsayısıyla orta derecede negatif bir ilişki gözlendi. Orman yaşları ve türleri arasında toprak CO2 akışlarını karşılaştıran ANOVA testleri Toprak solunum oranları, orman türüne (p0,05). Orman türlerine göre ortalama toprak solunumu R’ler: Orta Rejenerasyon (IR): 2,94 µmol CO2 m -2 s -1 , Olgun Plantasyon (MR): 2,60 µmol CO2 m -2 s -1 , Kontrol (CT): 2,46 µmol CO2 m -2 s -1 ve Genç Rejenerasyon (YR): 2,36 µmol CO2 m -2 s -1 . Çoklu karşılaştırmalar IR’nin YR ve CT’den önemli ölçüde farklı olduğunu ancak MP’den farklı olmadığını ortaya çıkardı. Mevsimlere göre ortalama R’ler: Kış ayları (Aralık’tan Şubat’a): 0,30 ile 0,65 µmol m2 s -1 arasında değişen en düşük ortalama RS, yaz ayları (Haziran’dan Ağustos’a): 4,04 ile 5,42 µmol m2 s -1 arasında değişen en yüksek ortalama RS. Genel olarak tez, farklı arazi kullanımlarındaki toprak solunum oranlarına ilişkin değerli bilgiler sunarak toprak solunum dinamiklerini incelerken orman türü ve yaşı gibi faktörlerin dikkate alınmasının önemini vurgulamaktadır. Çalışmada bulunan ölçüm oranları, ormanlık alanlarda çevre yönetimi ve karbon döngüsü uygulamaları için değerli veriler sunmaktadır.