TÜRKİYE’DEKİ MEVCUT VOLKANİK TÜF OCAKLARININ ELEMENTAL DAĞILIMLARININ BELİRLENMESİ

Abstract

Volkanik patlamalar süresince püskürtülen irili ufaklı volkanik küllerin zamanla soğuması ve birleĢmesi sonucunda oluĢan, gözenekli ve değiĢik renkteki yapılara sahip olabilen volkanik tüf kayaçları, inĢaat sektöründe yalıtım veya dekorasyon amacına yönelik kaplama malzemesi olarak kullanılmaktadır. Bu çalıĢmada, büyük bir kısmı turizm merkezi olarak bilinen Kapadokya Bölgesi’nde bulunan 15 volkanik tüf ocağından temin edilen faklı renkteki 70 adet volkanik tüf kayaç örneği, bu ocakların elemental dağılımlarını belirlemek için analize tabi tutuldu. Örneklerin element analizleri, dalga boyu dağılımlı X-ıĢını floresans spektrometresi kullanılarak yapıldı. Analizler sonucunda volkanik tüf kayaç örneklerinde bazıları çevre kirliliği ve radyolojik değerlendirmeler açısından önemli olan toplam 27 element (SiO2, CaO, TiO2, Fe2O3, Al2O3, MgO, Na2O, P2O5, V, Sc, Cr, Mn, Co, Ni, Cu, Zn, Rb, Sr, Y, Zr, Nb, Ba, La, Ce, Pb, Th ve U) tespit edildi. Çevresel kirlilik oluĢturan V, Cr, Mn, Co, Ni, Cu, Zn, Sr, Pb, Th ve U’un en yüksek deriĢimi, sırasıyla, 181,1 mg/kg (TO6 kodlu ocak) 200,7 mg/kg (TO8 kodlu ocak), 1427,0 mg/kg (TO13 kodlu ocak), 54,9 mg/kg (TO7 kodlu ocak), 115,7 mg/kg (TO8 kodlu ocak), 63,5 mg/kg (TO6 kodlu ocak), 128,2 mg/kg (TO12 kodlu ocak), 3502,0 mg/kg (TO12 kodlu ocak), 116,8 mg/kg (TO12 kodlu ocak) 111,9 mg/kg (TO12 kodlu ocak) ve 47,2 mg/kg (TO12 kodlu ocak) olarak ölçüldü. Bütün ocaklar için ölçülen SiO2, Fe2O3, Na2O, Sr, Y, Zr, Nb, Ba, La, Ce, Pb, Th ve U’un ortalama deriĢimi, yerkabuğu ortalama deriĢim değerinden daha büyük bulundu.